Page 211 - historia 7

Kryzys demokracji parlamentarnej

Wielką zaletą konstytucji marcowej było przyznanie obywatelom szerokich Koalicja – sojusz zawarty przez partie
swobód demokratycznych, poważną wadą – słaba pozycja władzy wyko- polityczne lub państwa w celu
nawczej. Aby przeprowadzić potrzebne reformy, premier i jego ministrowie prowadzenia wspólnej polityki.
musieli uzyskać poparcie parlamentu. Niestety, w ówczesnym sejmie bar-
dzo trudno było zbudować większość, która mogłaby utworzyć rząd i trwale
go popierać. W parlamencie znaleźli się bowiem posłowie kilkunastu partii.
Żadna z nich nie miała wystarczającej większości, by samodzielnie rzą-
dzić. Sprawne funkcjonowanie Rady Ministrów zależało zatem od popar-
cia koalicji kilku ugrupowań. Sojusze te były nietrwałe, gdyż tworzące je
partie nie potrafiły wypracować w wielu kwestiach wspólnego stanowiska.
Spory między partiami uniemożliwiały podejmowanie skutecznych działań
na rzecz uzdrowienia fatalnej sytuacji ekonomicznej kraju. W 1923 r. polska
gospodarka weszła w fazę hiperinflacji. Nastąpił błyskawiczny, niekontrolo-
wany spadek siły nabywczej pieniądza. Ceny towarów i usług gwałtownie rosły,
co uderzało w najuboższą część społeczeństwa. Jesienią przez kraj przetoczyła
się fala strajków i manifestacji robotniczych. W Krakowie przekształciły się
one w zbrojne starcia z wojskiem. W zamieszkach tych zginęło ponad 30 osób.
Ówczesny rząd Wincentego Witosa nie potrafił opanować sytuacji i utracił po-
parcie parlamentu. Kolejny gabinet – z premierem Władysławem Grabskim Rozpad koalicji sejmowej skutkował
– otrzymał od sejmu specjalne uprawnienia i przeprowadził ważne reformy najczęściej obaleniem rządu
gospodarcze (więcej na ten temat na s. 219). Jednak w 1925 r. i ten rząd upadł i zmianą na stanowisku premiera.
w związku ze złą sytuacją gospodarczą. Tylko w latach 1921–1923 funkcję
Oprócz problemów ekonomicznych pogarszała się sytuacja Polski na are- tę sprawowało aż sześć osób.
Powyżej: pierwsza strona gazety
nie międzynarodowej. W listopadzie 1925 r. podpisano traktaty w Locarno, z maja 1923 r. informuje o upadku
które osłabiały pozycję naszego kraju w Europie. rządu gen. Władysława Sikorskiego.

Piłsudski i piłsudczycy
Sytuację w kraju bacznie obserwował Józef Piłsudski. Po zabójstwie prezy-
denta Narutowicza na znak protestu wycofał się z czynnej polityki. Zrezy-
gnował też ze sprawowania wszelkich funkcji wojskowych. Zachował jedynie
tytularną godność marszałka Polski, którą otrzymał w 1920 r. Piłsudski
osiadł w podwarszawskiej willi w Sulejówku. Pensję marszałkowską przezna-
czał na cele publiczne, czym zaskarbił sobie szacunek Polaków.
Marszałek Piłsudski publicznie krytykował, niekiedy w ostrych słowach,
działalność kolejnych rządów. Potępiał sejmowe kłótnie i zarzucał politykom
przedkładanie własnych interesów nad sprawy państwa. Mówił o potrzebie
reformy jego ustroju. Negatywnie wypowiadał się zwłaszcza na temat sposobu
organizacji władz wojskowych, które były całkowicie zależne od parlamentu.
Wokół Piłsudskiego skupiła się liczna grupa jego zwolenników – głównie daw-
nych legionistów. Część z nich zajmowała wysokie stanowiska w Wojsku Pol- Marszałek Piłsudski z córkami
skim. Tak zwani piłsudczycy byli całkowicie oddani marszałkowi i utrwalali i grupą swoich zwolenników
kult jego osoby w społeczeństwie. w Sulejówku

209

02.06.2020 10:24:25
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 209
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 209 02.06.2020 10:24:25