Page 164 - historia 8
P. 164
4.4 Od Czerwca do Października
NOWOŻYTNOŚĆ WSPÓŁCZESNOŚĆ
XX XXI
wieki
28 czerwca 1956 r. – wystąpienia październik 1956 r. – objęcie władzy
robotników w Poznaniu przez Władysława Gomułkę
Podejmij temat z Jakie zmiany nastąpiły w ZSRS po śmierci Józefa Stalina w 1953 r.?
Załamanie gospodarcze i pierwsze zmiany
Norma pracy – liczba wyrobów Począwszy od lat 50. XX w. powiększał się rozdźwięk między propagandą
lub operacji, które pracownik ma sukcesu a wszechobecną nędzą w PRL. Gospodarka, zarządzana w nieefek-
wykonać w danym czasie (np. w ciągu tywny sposób przez partyjnych biurokratów, znajdowała się na skraju prze-
dnia) w określonych warunkach pracy.
paści. W wielu dziedzinach władzom nie udało się zrealizować założeń planu
gospodarczego przyjętego na lata 1950–1955. Z powodu rozpoczęcia przy-
musowej kolektywizacji sytuacja rolnictwa stała się dramatyczna. Poziom
jego produkcji był niższy niż przed wojną. Pojawiły się braki w zaopatrzeniu
w żywność i podstawowe artykuły przemysłowe. Szczególnie dotkliwie od-
czuwano brak ziemniaków i cukru. Pogorszyły się warunki pracy. Zmniej-
szano zarobki i jednocześnie zwiększano oczekiwania wobec robotników –
przez co wzrastały normy pracy. Zła sytuacja ekonomiczna spowodowała
wzrost społecznego niezadowolenia. Ten fakt i śmierć Stalina skłoniły Bieruta
do korekty swej polityki. Od 1954 r. władze zaczęły łagodzić terror. Ograni-
czono cenzurę i dopuszczono umiarkowaną krytykę partii. Odwołano ludzi
odpowiedzialnych za represje, między innymi szefa bezpieki Stanisława Rad-
kiewicza. Uwolniono niektórych więźniów politycznych. Zmniejszono wydat-
ki na zbrojenia i wstrzymano kolektywizację rolnictwa. Ponadto złagodzono
presję na artystów; twórcy mogli porzucić tematykę socrealistyczną.
Klub Krzywego Koła i „Po Prostu”
Złagodzenie terroru zaktywizowało różne grupy społeczne – przede wszyst-
Na łamach „Po Prostu” publikował kim inteligencję. W 1955 r. powstał Klub Krzywego Koła (nazwa pochodzi
między innymi Marek Hłasko. Pisarz od adresu mieszkania na ulicy Krzywe Koło w Warszawie, gdzie odbywały
bez upiększeń wbrew założeniom się pierwsze spotkania). Klub organizował dyskusje na bieżące tematy spo-
socrealizmu, przedstawiał
rzeczywistość stalinowskiej Polski. łeczne, polityczne i gospodarcze. Uczestniczyli w nich wybitni intelektualiści,
Demaskował tym samym m.in. filozof Leszek Kołakowski oraz pisarze Melchior Wańkowicz i Paweł
zakłamanie twórców usłużnych Jasienica. Członkowie Klubu formułowali postulaty wprowadzenia reform
wobec socjalizmu. W czasie odwilży demokratycznych, ograniczenia władzy bezpieki i złagodzenia cenzury. Prze-
postrzegano go jako wyraziciela
sprzeciwu młodego pokolenia nikały one do środowiska miejskiego – inteligencji i robotników. Wiele z nich
wobec rzeczywistości. publikowano na łamach studenckiego tygodnika „Po Prostu”.
162
