Page 63 - historia 8

Władysław Sikorski (1881–1943)

– polityk, generał, premier rządu RP na emigracji. W czasie I wojny światowej działał
na rzecz utworzenia Legionów Polskich. W tym czasie blisko współpracował z Piłsudskim.
Pod koniec wojny ich drogi się rozeszły. W wojnie polsko-bolszewickiej dowodził V Armią.
W 1921 r. został szefem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Po zamordowaniu prezy-
denta Narutowicza piastował przez pół roku funkcje premiera i ministra spraw wewnętrz-
nych. W latach 1924 i 1925 był ministrem spraw wojskowych. Jako przeciwnik Piłsudskiego
po przewrocie majowym został usunięty z czynnej służby wojskowej. W 1936 r. zainicjował
polityczne porozumienie działaczy stronnictw, którzy krytycznie odnosili się do rządów sa-
nacji – Front Morges [czyt. morż]. Od 30 września 1939 r. Sikorski był premierem rządu RP
na uchodźstwie, a od 7 listopada 1939 r. – również Naczelnym Wodzem. W lipcu 1941 r. jako premier nawiązał sto-
sunki dyplomatyczne ze Związkiem Sowieckim. Doprowadził do utworzenia Armii Polskiej w ZSRS. Zginął w ka-
tastrofie lotniczej w Gibraltarze 4 lipca 1943 r. w niewyjaśnionych okolicznościach. Obecnie brak jest dowodów,
czy był to wypadek czy zamach na życie generała.

Układ Sikorski-Majski i sprawa wschodniej granicy Polski Ciekawe!

W związku z agresją Związku Sowieckiego na Polskę we wrześniu 1939 r. rząd Na mocy porozumienia z rządem Sikor-
RP na emigracji uważał ZSRS za najeźdźcę i sojusznika Hitlera. Nie uznawał skiego ZSRS zobowiązał się udzielić wię-
też zaboru wschodnich ziem II Rzeczypospolitej przez Sowietów. Wkrótce zionym Polakom „amnestii”. Użyty termin,
który oznacza akt łaski dla skazańców,
rząd Władysława Sikorskiego musiał zrewidować swoje stanowisko wobec Mo- był krzywdzący dla naszych rodaków.
skwy. Nastąpiło to po agresji III Rzeszy na ZSRS w 1941 r. Związek Sowiecki Więziono ich bowiem w sowieckich ła-
stał się wówczas ważnym członkiem koalicji antyhitlerowskiej. Należało więc grach bezprawnie. Sikorski uznał jednak
uregulować relacje z nowym sojusznikiem. Dzięki mediacji Wielkiej Brytanii kwestię terminologii za sprawą drugo-
doszło do rozmów polsko-sowieckich. Przyniosły one pewien przełom. Dnia rzędną, gdy chodziło o życie Polaków
30 lipca 1941 r. w Londynie premier Władysław Sikorski i ambasador ZSRS cierpiących pod stalinowskim jarzmem.
w Wielkiej Brytanii Iwan Majski podpisali porozumienie, znane jako układ
Sikorski-Majski. Na mocy układu przywrócono stosunki dyplomatyczne
między obydwoma krajami. Sowieci zgodzili się na utworzenie w ZSRS pol-
skiej armii pod zwierzchnictwem rządu RP w Londynie. Zobowiązali się też
do uwolnienia naszych rodaków więzionych w sowieckich łagrach. Linia Curzona – projekt tymczasowej
Nawiązanie stosunków z ZSRS wzmocniło pozycję rządu RP na świecie. granicy między Polską a Rosją
Niedosyt stanowił fakt, iż nie osiągnięto porozumienia w sprawie przyszłej sowiecką, wysunięty w czasie wojny
granicy polsko-sowieckiej. Pomimo zabiegów Władysława Sikorskiego Stalin polsko-bolszewickiej w latach
odmówił ponownego uznania wschodniej granicy II RP ustalonej w traktacie 1919–1921 przez brytyjskiego
ministra spraw zagranicznych lorda
ryskim z 1921 r. W układzie Sikorski-Majski znalazł się jedynie zapis, że So- George’a Curzona [czyt. dżordża
wieci uznają traktaty zawarte z Niemcami w 1939 r. za nieważne, co i tak nie ker-zona]. Linia częściowo pokrywała
miało znaczenia od strony prawnej. W kolejnych latach, w miarę postępów się z zachodnią granicą Rosji
Armii Czerwonej na froncie wschodnim, stanowisko Stalina w sprawie gra- z czasów III rozbioru. Dzięki zwycięstwu
nicy jeszcze się usztywniło. Wzmogły się też naciski Brytyjczyków i Amery- odniesionemu nad bolszewikami
kanów na rząd RP, by ten zaakceptował propozycję oparcia przyszłej granicy w 1920 r. Polska uzyskała na mocy
traktatu ryskiego korzystniejszy
polsko-sowieckiej na linii Curzona. Rząd RP jednak konsekwentnie odma- przebieg granicy. Przebiegała ona
wiał, gdyż zaakceptowanie linii Curzona oznaczało zrzeczenie się przez Pol- 200 kilometrów na wschód od linii
skę wschodnich województw II RP na rzecz ZSRS. Curzona.

61