Page 105 - polski 7 cz 2

17. Po przeczytaniu i omówieniu trzech najbardziej znanych trenów 1 Heraklitowe – Heraklit z Efezu, filozof
Jana Kochanowskiego spróbujcie w grupach przeanalizować grecki (ok. 540–480 r. p.n.e.), w dziełach
utwór rozpoczynający cykl. Możecie pracować nad tekstem według często rozpaczał nad ludzkim losem
poniższego planu.
2 Simonidowe – Simonides z Keos, po-
a) Przeczytajcie najpierw wiersz, zwracając uwagę na zasadnicze cechy eta grecki (ok. 556–468 r. p.n.e.), autor
gatunkowe utworu. wielu utworów lamentacyjnych
b) Określcie, jak ujawnia się osoba mówiąca w wierszu i o czym mówi:
o osobie zmarłej czy o sobie? 3 frasunki – frasunk (lub frasunek) ozna-
c) Wskażcie kluczowe treści, decydujące o przynależności utworu do cza zgryzotę, smutek, strapienie
gatunku. 4 zaraz w dom sie mój noście – razem
d) Opiszcie nastrój, jaki wywołuje Tren I u czytelnika. przybywajcie do mojego domu
e) Porównajcie Tren I z innymi poznanymi trenami. Wskażcie różnice
i podobieństwa między nimi. 5 płakać mej wdzięcznej dziewki po-
moście – pomóżcie mi opłakiwać moją
Przedstawcie swoje analizy i interpretacje na forum klasy. Porozmawiajcie śliczną dziewczynkę
z polonistą o trafności waszych spostrzeżeń. Uzupełnijcie ewentualne braki.
6 niepobożna – postępująca źle, nie tak
jak nakazuje Bóg
Jan Kochanowski 7 zbawiła – pozbawiła
Tren I 8 smok – tu: potwór, wąż

9 kryjome – ukryte (dziś mówi się jeszcze
Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe 1 po kryjomu – skrycie)
I lamenty, i skargi Simonidowe , 10 zbiera – tu: wybiera (z gniazda)
2
Wszytki troski na świecie, wszytki wzdychania
11 gardło pasie – napełnia gardło (dziś
I żale, i frasunki , i rąk łamania, mówi się pasie brzuch)
3
Wszytki a wszytki zaraz w dom sie mój noście ,
4
12 szczebiece – szczebioce, szczebiota
A mnie płakać mej wdzięcznej dziewki pomoście ,
5
Z którą mię niepobożna śmierć rozdzieliła 13 uboga – nieszczęśliwa
6
I wszytkich moich pociech nagle zbawiła . 14 miece sie – miota się
7
Tak więc smok , upatrzywszy gniazdo kryjome , 15 Prózno! – na próżno, daremnie
8
9
Słowiczki liche zbiera , a swe łakome 16 na samę (...) zmierza – zmierza ku (niej)
10
Gardło pasie ; tym czasem matka szczebiece 12 samej
11
Uboga , a na zbójcę co raz sie miece . 17 nieboga ledwe umyka pierza – bie-
14
13
Prózno! bo i na samę okrutnik zmierza , daczka, nieszczęsna ledwo umyka
16
15
A ta nieboga ledwe umyka pierza . z pierzem, tj. ratuje się
17
„Prózno płakać” – podobno drudzy rzeczecie. 18 prze Bóg żywy – na Boga żywego,
Cóż, prze Bóg żywy , nie jest prózno na świecie? przez Boga żywego
18
Wszystko prózno; macamy, gdzie miękcej w rzeczy, 19 macamy, gdzie miękcej w rzeczy,
A ono wszędy ciśnie: błąd wiek człowieczy . a ono... – dotykamy, gdzie rzekomo jest
21
19
20
Nie wiem, co lżej : czy w smutku jawnie żałować , bardziej miękko, a tymczasem...
22
23
Czyli sie z przyrodzeniem gwałtem mocować . 20 wszędy – wszędzie
24
22 błąd wiek człowieczy – błądzeniem
jest życie ludzkie
18. Naucz się recytować z pamięci wybrany tren Jana Kochanowskiego.
Spróbuj oddać wszystkie uczucia zrozpaczonego ojca. 22 co lżej – co przynosi większą ulgę
23 żałować – opłakiwać, żalić się
24 Czyli sie z przyrodzeniem gwałtem
mocować – czy walczyć z ludzką naturą
103