Page 40 - polski 8 cz1

1.7 Ja tam byłem… (pamiętnik, cechy stylu pisarza, konteksty
w interpretacji utworu)

Podejmij temat z Przeczytaj poniższy tekst i określ, jaką wartość dla historyka mają pamiętniki
i dzienniki.
Kronikarz jako pierwszy w dziejach literatury polskiej przedstawiał wy-
darzenia ważne, starając się o możliwie obiektywne ich ukazanie. Opi-
sywanie przeszłości nie zawsze jednak ma charakter obiektywny, nie
zawsze też opowieści dotyczą wyłącznie historii „wielkiej”, w której ważą
się losy narodów i państw. Równocześnie bowiem – u boku tej „wielkiej”
– toczy się przecież historia „mała”, na którą składają się sprawy drobne,
prywatne, uważane za nieistotne dla biegu dziejów, toteż nienotowane
przez podręczniki czy dzieła naukowe. To nieoficjalne oblicze historii
jest jednak równie ciekawe, ponieważ ożywia obraz przeszłości, podob-
nie jak wzbogacają go opowieści ludzi kiedyś żyjących, przybliżające
ich emocje, obyczaje, sposób myślenia. Możliwość poznania „wielkiej”
historii od strony prywatnej oraz „małej” historii indywidualnych ludz-
kich losów dają utwory o charakterze autobiograficznym: pamiętniki
i dzienniki. Są one dokumentem, świadectwem czasów i zdarzeń, ale
J. Ch. Pasek pisze swoje pamiętniki, dokumentem specyficznym, bo subiektywnym, przez co stają się zara-
ilustracja z publikacji Album zem literaturą – biograficzną opowieścią.
Wileńskie wyd. przez Jana
Kazimierza Wilczyńskiego w latach z Czytając fragment tekstu Jana Chryzostoma Paska, zwróć uwagę na te
1845–1875 cechy, które sprawiają, że można go, zgodnie z tytułem, uznać za pamiętnik.

Jan Chryzostom Pasek (ok. 1636–1701) Jan Chryzostom Pasek
– szlachcic, żołnierz i ziemianin, Pamiętniki
autor pamiętnika powstałego
prawdopodobnie w latach 1690–95; (fragment)
dzieło Paska stanowi bogate źródło Rok Pański 1669. Nastąpiła elekcyja króla. Wyszły od arcybiskupa inote-
1
wiedzy o obyczajach szlachty polskiej, 2 3
a także jest cennym dokumentem scencyje do województw, zagrzewając ordines Reipublicae do elekcyjej prędkiej
XVII-wiecznego języka i stylu. a życząc, żeby się ten akt przez posłów mógł odprawić. Ale województwa sło-
wa na to nie rzekły, lecz żeby wszystkim wsiadać na koń, tak jako na wojnę.
Wiedzieli, co za ducha ma w sobie arcybiskup; wiedzieli, że on do śmierci
1 elekcyja – dziś: elekcja, wybór króla 4 5
głosami szlachty praktyki francuskiej nie odstąpi; wiedzieli też i to, że wielu do tej oblubienicy
gotuje się konkurentów, jako to: książę Longwil , książę nejburski , książę lota-
6
7
2 inotescencyje – listy powiadamiające
8
o elekcji ryński . Gromadzą się tedy województwa dobrym porządkiem, każde u siebie
w domu, a potem ruszyły się ku Warszawie. Ja, żem się w Krakowskiem ożenił,
3 ordines Reipublicae (łac.) – czyt. reipu-
blice; stany Rzeczypospolitej jużem też był pod chorągwią krakowskiego powiatu, gdzie Pisarski Achacy
9
4 praktyka francuska – działanie na rzecz rotmistrzował . [...] Stanęliśmy pod Warszawą. Jako z rękawa wysypały się wo-
Francji jewództwa, wojska wielkie, piechoty, zgoła ludzi bardzo pięknych i wiele. [...]
38