Page 45 - polski 8 cz1

1.8 To brzmi obco (makaronizm, wyrazy obce, wyrazy rodzime,
zapożyczenia, neologizmy: słowotwórcze, znaczeniowe,
frazeologiczne)

Podejmij temat z Zapiszcie na tablicy wyrazy obce (pochodzące z innego języka), których
obecnie używa młodzież, wplatając je w wypowiedzi w języku polskim.
Z jakiego języka pochodzą używane przez was słowa?
z Przeczytaj jeszcze jeden fragment Pamiętników Jana Chryzostoma
Paska. Zwróć uwagę na wyrazy obce wplecione w rodzimy tekst. Sprawdź
w przypisach ich znaczenie.

1 koligowany – tu: spokrewniony Z łęczyckiego województwa wołają: „Nam nie trzeba bogatego pana,
2 periculum libertatis (łac.) – niebezpie- bo on będzie bogatym, zostawszy królem polskim. Nie trzeba nam
1
2
czeństwo dla wolności z inszemi koligowanego monarchami, bo to jest periculum libertatis , ale
4
3
3 virum fortem (łac.) – męża walecznego nam trzeba virum fortem . Gdybyśmy mieli Czarnieckiego , pewnie by był
usiadł na tronie; że go nam Bóg wziął, obierzmy jego ucznia, obierzmy
4 Stefan Czarniecki (1599–1665) – jeden
5
z najsłynniejszych polskich dowódców Polanowskiego ”. Skoczyłem do Sandomierzanów, którzy najbliżej nas
6
wojskowych, m.in. hetman polny koronny stali – życzą sobie de sanguine gentis .
5 Polanowski – patrz s. 40 z Ustal, z jakiego języka pochodzą wyrazy obce wplecione w zapisy
6 de sanguine gentis (łac.) – z krwi wła- pamiętnikarskie Paska. Uzasadnij, że możemy je nazwać makaronizmami.
snej
z Znajdź w tekście Paska (s. 38–41) inne przykłady makaronizmów.
Makaronizm – wyraz, fraza lub Zastanów się nad ich rolą w tekście.
forma gramatyczna o pochodzeniu z Porozmawiajcie o tym, czy współczesnemu odbiorcy ułatwiają one czytanie
obcym wpleciona do wypowiedzi i rozumienie tekstu, czy czynią go trudnym w odbiorze.
w języku rodzimym (ojczystym),
czyli pierwszym poznanym przez z Niektóre z makaronizmów Paska przetrwały do dziś. Przykłady wyrazów
człowieka po urodzeniu, w którym zapożyczonych z łaciny zapisz w zeszycie w wersji znanej obecnie
porozumiewał się z otoczeniem w polszczyźnie.
i za pomocą którego je poznawał.
Pierwotnie makaronizmami
nazywano wyrazy pochodzące Reipublicae gremio gratulationes
z języka łacińskiego, obecnie nazwę
tę można stosować do słów z innych
języków obcych.

Jakie wydarzenie z życia Paska zostało
zilustrowane? Które elementy obrazu na
to wskazują?

43