Page 186 - wos 8

Więcej na temat

Geneza współczesnych partii

W drugiej połowie XIX wieku w wielu krajach Europy i w USA upowszechniły
się prawa wyborcze. W demokratyzujących się państwach wzrosła poli-
tyczna aktywność obywateli. Ludzie zakładali różne organizacje. Rozwijały się
masowe partie polityczne. Początkowo ugrupowania te odwoływały się do
określonej grupy społecznej, stąd licznie reprezentowane były partie robotnicze
czy chłopskie. W wielu państwach silne stały się także partie narodowe. Z cza-
sem te ruchy polityczne przekształcały się w nowoczesne partie rywalizujące
o poparcie szerokiego grona wyborców.
Manifestacja w sprawie nadania Pierwsze masowe stronnictwa polityczne na ziemiach polskich tworzyły się
praw wyborczych kobietom w okresie zaborów. Pod koniec XIX wieku powstały między innymi Polska Partia
w Krakowie (w 1911 r.).
Socjalistyczna – będąca ruchem robotniczym, Stronnictwo Ludowe – ruchem
chłopskim i Narodowa Demokracja – ruchem narodowym. Wymienione stron-
Prawa wyborcze – uprawnienia nictwa dominowały w życiu politycznym II Rzeczypospolitej po odzyskaniu
obywateli do udziału w wyborach; niepodległości i wprowadzeniu powszechnych wyborów. II wojna światowa
wyróżnia się prawo wyborcze
czynne – uprawnienie oraz okres komunizmu, w którym nie istniała zasada pluralizmu, na pół wieku
do głosowania, oraz bierne – zatrzymały dalszą ewolucję ugrupowań politycznych. Polska scena polityczna
uprawnienie do kandydowania. zaczęła się odradzać dopiero po obaleniu komunizmu w 1989 roku.

Jak założyć partię polityczną w Polsce?
Członkami partii politycznych w Polsce mogą być obywatele polscy, którzy
ukończyli 18 lat. Partie muszą ustalać zasady swojego działania zgodnie z za-
sadami demokratycznymi. Są one ewidencjonowane w Sądzie Okręgowym
w Warszawie. Zgłoszenie do ewidencji powinno zawierać: nazwę i skrót par-
tii, adres siedziby oraz nazwiska osób ją reprezentujących (może zawierać
także znak graficzny). Do zgłoszenia musi być dołączony statut partii oraz li-
sty poparcia potwierdzone podpisami co najmniej 1000 obywateli (do 1997 r.
tylko 15). W końcu 2018 r. do ewidencji partii wpisanych było 78 podmiotów.
W 2001 r. dokonano istotnych zmian w prawie, jeśli chodzi o finansowa-
nie partii politycznych. Obecnie partie otrzymują środki na swoją działalność
Ciekawe!
przede wszystkim z budżetu państwa – w postaci subwencji na cele statutowe
W Polsce powszechne prawo wyborcze
(bierne i czynne) bez względu na płeć oraz dotacji. Subwencje są przyznawane pod warunkiem uzyskania przez
wprowadzone zostało dekretem Na- partie (koalicje), tzw. progów finansowania w wyborach do Sejmu (3% w skali
czelnika Państwa – Józefa Piłsudskiego kraju – partia polityczna, 6% – koalicja partii), z kolei dotacje przysługują
– 28 listopada 1918 r. Polska wyprzedziła partiom (koalicjom) w ramach zwrotu kosztów poniesionych na kampanie
pod tym względem m.in. takie państwa, wyborcze. Ponadto ważnym źródłem dochodów partii są darowizny i zapisy
jak Francja czy Wielka Brytania. Zmiany spadkowe od obywateli oraz składki członkowskie. Partie polityczne nie mogą
te umożliwiły również kobietom zaan-
gażowanie się w działalność polityczną. otrzymywać darowizn od osób prawnych ani prowadzić działalności gospo-
Już w 1919 r. mandaty Sejmu Ustawo- darczej. Taki model finansowania ma zagwarantować większą niezależność
dawczego otrzymało 8 posłanek. partii od różnych grup interesów i zapobiegać sytuacjom korupcjogennym.

184