Page 87 - biologia 7
P. 87

Na krwinkach czerwonych są obecne specyfi czne dla nich antygeny: A i B.   Ciekawe!
          Mogą one występować razem, pojedynczo lub może ich nie być wcale. W za-    Antygeny  układu  grupowego  AB0  po-
          leżności  od  tego  u  ludzi  wyróżniono  cztery  podstawowe  grupy  krwi:   jawiają się we krwi między 5 a 6 tygo-
          A (jeśli występują antygeny A), B (jeśli występują antygeny B), AB (jeżeli wy-  dniem życia płodowego człowieka. Jed-
          stępują antygeny A i antygeny B) oraz 0 (jeżeli nie występują ani antygeny A,   nak do ich pełnej aktywności dochodzi
          ani  antygeny  B).  W  osoczu  są  obecne  przeciwciała  skierowane  przeciwko   między 6 a 18 miesiącem po urodzeniu.
          temu antygenowi, który nie występuje na powierzchni erytrocytów (il. 3.7).  Dlatego grupa krwi dziecka ustalona
                                                                                     w  pierwszych  miesiącach  po  narodzi-
                                                                                     nach może być nieprawdziwa.
                           Grupa A       Grupa B      Grupa AB       Grupa 0

          erytrocyty
                              A             B            AB             0



          antygeny na
          powierzchni                                                  brak
          erytrocytów                                               antygenów


          przeciwciała
          w osoczu                                       brak                             antygen A       antygen B
                                                      przeciwciał
                                                                                          przeciwciała    przeciwciała
                                                                                          anty A          anty B
          3.7    Grupy krwi

             Przykładowo w osoczu krwi człowieka z grupą krwi B znajdują się prze-
          ciwciała rozpoznające antygeny A. Powodują one zlepianie krwinek, w których
          błonie znajduje się ten antygen. Zjawisko to wykorzystuje się w medycynie do
          oznaczania grup krwi (il. 3.8).
             Oprócz oznaczania podstawowej grupy krwi: A, B, AB i 0, krew opisuje
          się także pod względem występowania na powierzchni erytrocytów czynnika    Ciekawe!
          Rh. U osób mających ten czynnik grupę krwi określa się jako Rh+, natomiast
          u tych, które go nie mają, jako Rh–.



                                                                      próbka
                                                                      krwi

           przeciwciała                                               krwinki
           rozpoznające                                               niezlepione
           antygen A
                                                                                     Czynnik Rh swoją nazwę zawdzięcza
           przeciwciała                                                              małpom Macacus rhesus (aktualna na-
           rozpoznające                                               krwinki        zwa: Macaca mulatta). W błonie komór-
           antygen B                                                  zlepione
                                                                                     kowej ich krwinek odkryto  specyfi czną
                             grupa 0  grupa AB   grupa A   grupa B                   cząsteczkę, którą nazwano, używając
                                                                                     dwóch pierwszych liter ich nazwy ga-
                                                                                     tunkowej: rhezus. Gdy odkryto podobną
          3.8    Grupa krwi nie zmienia się podczas życia człowieka. W celu jej oznaczenia   cząsteczkę na krwinkach człowieka, po-
          wykonuje się testy z wykorzystaniem przeciwciał rozpoznających antygeny A lub B  stanowiono nie zmieniać nazwy.

                                                                                   85



                                                                                                              06.12.2022   16:40:19
   1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd   85                                                               06.12.2022   16:40:19
   1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd   85
   82   83   84   85   86   87   88   89   90   91   92