Page 94 - biologia 7
P. 94

Profi                              Wybrane choroby
        Profilaktykalaktyka
        Profi laktyka
                                          układu krążenia




                                          Choroby układu sercowo-naczyniowego
                                          Nadciśnienie tętnicze
                                          Jest najczęstszą chorobą układu krążenia. Uważa się ją za chorobę społeczną.est najczęstszą chorobą układu krążenia. Uważa się ją za chorobę społeczną.est najczęstszą chorobą układu krążenia. Uważa się ją za chorobę społeczną.est najczęstszą chorobą układu krążenia. Uważa się ją za chorobę społeczną.est najczęstszą chorobą układu krążenia. Uważa się ją za chorobę społeczną.est najczęstszą chorobą układu krążenia. Uważa się ją za chorobę s
                                          J J J J J
                                          Co trzeci dorosły Polak może być nią dotknięty.
                                          Przyczyny: nadwaga i otyłość, nadmierne spożywanie sodu (głównie w postaci  nadwaga i otyłość, nadmierne spożywanie sodu (głównie w postaci  nadwaga i otyłość, nadmierne spożywanie sodu (głównie w postaci  nadwaga i otyłość, nadmierne spożywanie sodu (głównie w postaci  nadwaga i otyłość, nadmierne spożywanie sodu (głównie w postaci  nadwaga i otyłość, nadmierne spożywanie sodu (głównie w postaci
        • Zdrowy tryb życia (tzn. wysypianie   soli kuchennej), stres i czynniki genetyczne (rzadziej).
         się, właściwa dieta, codzienna   Objawy: podwyższone ciśnienie krwi, takie, w którym ciśnienie skurczowe wynosi  podwyższone ciśnienie krwi, takie, w którym ciśnienie skurczowe wynosi  podwyższone ciśnienie krwi, takie, w którym ciśnienie skurczowe wynosi  podwyższone ciśnienie krwi, takie, w którym ciśnienie skurczowe wynosi  podwyższone ciśnienie krwi, takie, w którym ciśnienie skurczowe wynosi  podwyższone ciśnienie krwi, takie, w którym ciśnienie skurczowe wynosi
         aktywność fi zyczna).
                                          140 mm Hg lub więcej, a ciśnienie r
                                          140 mm Hg lub więcej, a ciśnienie r
                                          140 mm Hg lub więcej, a ciśnienie r
                                          140 mm Hg lub więcej, a ciśnienie r
                                          140 mm Hg lub więcej, a ciśnienie rozkurczowe 90 mm Hg lub więcej; objawy nie ozkurczowe 90 mm Hg lub więcej; objawy nie ozkurczowe 90 mm Hg lub więcej; objawy nie ozkurczowe 90 mm Hg lub więcej; objawy nie ozkurczowe 90 mm Hg lub więcej; objawy nie ozkurczowe 90 mm Hg lub więcej; objawy nie ozkurczowe 90 mm Hg lub więcej; objawy nie ozkurczowe 90 mm Hg lub więcej; objawy nie ozkurczowe 90 mm Hg lub więcej; objawy nie ozkurczowe 90 mm Hg
                                          140 mm Hg lub więcej, a ciśnienie r
                                          140 mm Hg lub więcej, a ciśnienie r
                                          140 mm Hg lub więcej, a ciśnienie r
                                          140 mm Hg lub więcej, a ciśnienie r
                                          140 mm Hg lub więcej, a ciśnienie r
                                          140 mm Hg lub więcej, a ciśnienie r
                                          140 mm Hg lub więcej, a ciśnienie r
        • Rozwijanie umiejętności         są wyraźnie odczuwalne.
         radzenia sobie w stresujących
         sytuacjach.                      Zagrożenia:  nieleczona  choroba powoduje  m.in.  upośledzenie funkcji  nerek,   nieleczona  choroba powoduje  m.in.  upośledzenie funkcji  nerek,   nieleczona  choroba powoduje  m.in.  upośledzenie funkcji  nerek,   nieleczona  choroba powoduje  m.in.  upośledzenie funkcji  nerek,   nieleczona  choroba powoduje  m.in.  upośledzenie funkcji  nerek,
                                          niewydolność naczyń wieńcowych – chorobę niedokrwienną sercachorobę niedokrwienną sercachorobę niedokrwienną sercachorobę niedokrwienną sercachorobę niedokrwienną serca, przerost  przerost  przerost
        • Kontrolowanie masy ciała
         (BMI) i utrzymywanie jej         mięśnia lewej komory serca i niewydolność serca. Gwałtowny wzrost ciśnienia . Gwałtowny wzrost ciśnienia . Gwałtowny wzrost ciśnienia . Gwałtowny wzrost ciśnienia . Gwałtowny wzrost ciśnienia
                                          t t t t
         na prawidłowym poziomie.         tętniczego może spowodować pęknięcie tętnic. Gdy pękną naczynia krwio-ętniczego może spowodować pęknięcie tętnic. Gdy pękną naczynia krwio-ętniczego może spowodować pęknięcie tętnic. Gdy pękną naczynia krwio-ętniczego może spowodować pęknięcie tętnic. Gdy pękną naczynia krwio-ętniczego może spowodować pęknięcie tętnic. Gdy pękną naczynia krwio-
                                          n n n n
                                          nośne w mózgu, krew wylewa się z uszkodzonych naczyń i dochodzi do ośne w mózgu, krew wylewa się z uszkodzonych naczyń i dochodzi do ośne w mózgu, krew wylewa się z uszkodzonych naczyń i dochodzi do ośne w mózgu, krew wylewa się z uszkodzonych naczyń i dochodzi do ośne w mózgu, krew wylewa się z uszkodzonych naczyń i dochodzi do udaru
        • Niepalenie tytoniu i unikanie
         przebywania w pobliżu palaczy.   krwotocznego mózgu.
        • Wykonywanie kontrolnych
         pomiarów ciśnienia krwi.
                                          Miażdżyca
                                          Jest chorobą naczyń krwionośnych.
                     ściana zdrowej  owej
                     ściana zdr           Przyczyny: najczęściej nieprawidłowa dieta, zawierająca zbyt mało warzyw  najczęściej nieprawidłowa dieta, zawierająca zbyt mało warzyw
                                          i owoców, a zbyt dużo tłuszczów zwierzęcych. Na wewnętrznych ścianach na-woców, a zbyt dużo tłuszczów zwierzęcych. Na wewnętrznych ścianach na-
                     tętnicy              i o
                                          czyń krwionośnych odkładają się złogi cholesterolu, soli wapnia, krwinki i fi -wionośnych odkładają się złogi cholesterolu, soli wapnia, krwinki i fi -
                                          czyń kr
                                          br
                                          bryna, tworząc tzw. blaszkę miażdżycową. To powoduje zmniejszony przepływ yna, tworząc tzw. blaszkę miażdżycową. To powoduje zmniejszony przepływ
                     uszkodzenie odzenie
                     uszk                 krwi przez zmienione chorobowo naczynia. Do tkanek dopływa mniejsza ilość
                     w
                     wewnętrznej ewnętrznej
                     po                   krwi, a co za tym idzie – mniejsza ilość tlenu i substancji przez nią transporto-
                     powierzchni ściankiwierzchni ścianki
                                          wanych.
                                          Objawy: zależą od miejsca uszkodzonych naczyń krwionośnych i zaawansowa-
                     tworzenie orzenie
                     tw
                     się blaszki          nia choroby. Zwykle są wynikiem gorszego ukrwienia mięśni lub mózgu, co jest
                     się blaszki
                     miażdży
                     miażdżycowejcowej    powodem szybszego męczenia się mięśni podczas wysiłku, kłopotów z koncen-
                                          tracją i pamięcią.
                     r rozrost blaszki ozrost blaszki   Zagrożenia: niedokrwienie tkanek w skrajnych przypadkach może doprowadzić
                     miażdżycowejcowej
                     miażdży              do ich martwicy. Blaszka miażdżycowa utrudnia przepływ krwi w naczyniach
                                          wieńcowych i w naczyniach mózgu. Płynąca zbyt wolno krew może zakrzep-
                                          nąć i całkowicie zatkać światło naczynia. Gdy dojdzie do tego w naczyniach
                     zamknięcie światła   wieńcowych, serce przestaje otrzymywać tlen i glukozę – rozwija się choroba
                     zamknięcie światła
                     tętnicy przez zakrzep y przez zakrzep
                     tętnic
                     krwi (zator tętniczy)wi (zator tętniczy)
                     kr                   niedokrwienna serca lub następuje zawał mięśnia sercowego. Równie niebez-
                                          pieczne jest zablokowanie lub pęknięcie naczyń krwionośnych w mózgu.
                                       92
                                                                                                              06.12.2022   16:40:24
   1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd   92
   1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd   92                                                               06.12.2022   16:40:24
   89   90   91   92   93   94   95   96   97   98   99