Page 115 - biologia 8

Zakres tolerancji Organizmy wskaźnikowe

Wiemy już, że pewne szczególne czynniki wpływają na to, jakiego typu orga-
wąski szeroki nizmy mogą występować w danym środowisku. Jeśli odwrócimy tę zależność,
to możemy określić rodzaj czynników lub środowiska na podstawie występu-
temperatura jących w nim organizmów. Organizmy te określamy mianem wskaźników
biologicznych lub bioindykatorów (tab. 3.3).

przeżywalność koralowca czerwonego przeżywalność wróbla duża wilgotność Gatunek wskaźnikowy
Tab. 3.3 Przykłady gatunków wskaźnikowych

Czynnik

podłoża

o
16 28 34 temperatura [ C] -25 0 20 45 [ C]
o
temperatura
knieć błotna (kaczyniec) niezapominajka błotna kozłek lekarski
wilgotność
bogactwo soli
mineralnych
w glebie

0 chrabąszcza majowego
[%] [%]
100 100
0 barczatki sosnówki
90 90
30 30
80 80
wylęg larw z jaj
wylęg larw z jaj chrabąszcza majowego wylęg larw z jaj 35 35 5 wylęg larw z jaj barczatki sosnówki [%] [%] kwaśne podłoże przylaszczka pospolita bodziszek łąkowy sromotnik smrodliwy
25 25
70 70
60 60
20 20
50 50
15 15
40 40
30 30
10 10
20 20
5
0
0
90 100 [%] [%]
60 70 8060 70 80
30 40 5030 40 50
90 100
0 10 200 10 20
0 10 200 10 20 60 70 8060 70 80 90 100 10 10 30 40 5030 40 50 90 100 [%] [%]
wilgotność powietrzawilgotność powietrza wilgotność powietrzawilgotność powietrza
stężenie dwutlenku siarki w powietrzu
wrzos zwyczajny fiołek trójbarwny pieprznik jadalny
graniczna wartość graniczna wartość graniczna wartość graniczna wartość
[%]
[%] występowania gatunku 100 występowania gatunku 100 występowania gatunku 100 występowania gatunku
[%]
[%]
W przypadku występowania zanieczyszczeń chemicznych powietrza na
100
uszkodzone plechy misecznicy 60 uszkodzone plechy granicznika 80 uszkodzone plechy misecznicy 60 uszkodzone plechy granicznika 80 danym obszarze dobrymi bioindykatorami tych zanieczyszczeń są porosty.
80
80
Nie tylko ich brak (pustynia porostowa) lub obecność, ale też skład gatun-
60
60
kowy, rozmiary i wygląd plechy pozwalają określić ilość trujących substancji
40
40
40
40
20
20
20
20

0
drzew. W tym przypadku wskaźnikiem jakości i ilości zanieczyszczeń jest wy-
150
0 50 100 150 200 [µg SO /m ] 3 0 0 50 100 150 200 [µg SO /m ] 3 0 0 50 100 150 200 [µg SO /m ] 3 0 0 50 100 w otoczeniu (patrz s. 140–141). Bioindykatorami są także niektóre gatunki
200 [µg SO /m ]
3
2
2
2
2
stężenie dwutlenku siarki
stężenie dwutlenku siarki stężenie dwutlenku siarki stężenie dwutlenku siarki gląd, kształt, wielkość i rozmieszczenie liści, a także stan kory.

113