Page 43 - biologia 8

Podsumowanie działu 1

Ważne pojęcia

DNA (kwas deoksyrybonukleinowy) podwójna helisa nukleotyd zasady azotowe
komplementarność replikacja chromosom chromatydy centromer autosomy
chromosomy płci kariotyp chromosomy homologiczne komórki diploidalne komórki haploidalne
mitoza mejoza genom gen kod genetyczny allel allel dominujący allel recesywny
genotyp fenotyp homozygota heterozygota krzyżówka genetyczna kodominacja
dziedziczenie cech sprzężonych z płcią daltonizm hemofilia mutacje czynniki mutagenne
mutacja punktowa mutacja chromosomowa fenyloketonuria mukowiscydoza zespół Downa

DNA (kwas deoksyrybonukleinowy) pełni rolę nośnika informacji genetycznej o budowie i sposobie
funkcjonowania organizmu.
U większości organizmów – nazywanych jądrowymi – DNA znajduje się w jądrze komórkowym. U bakterii – które są
organizmami bezjądrowymi – DNA znajduje się w cytoplazmie.

Cząsteczka DNA ma strukturę podwójnej helisy. Nukleotydy z obu nici
Zawiera 2 nici spiralnie skręcone wokół wspólnej osi. łączą się na zasadzie
Każda nić jest zbudowana z nukleotydów. komplementarności:
A-T, C-G.

Nukleotydy zawierają:
zasadę azotową:
komórka organizmu adeninę
A
jądrowego
C cytozynę
tyminę
T
G guaninę
cukier (deoksyrybozę),
resztę kwasu
komórka organizmu fosforowego.
bezjądrowego

Struktura podwójnej helisy umożliwia wierne kopiowanie DNA w procesie replikacji: każda nić wyjściowej
cząsteczki DNA stanowi matrycę do syntezy nowych nici na zasadzie komplementarności. Replikacja pozwala na
powielenie informacji genetycznej zawartej w DNA w fazie S cyklu komórkowego, co jest konieczne przed podziałem
komórki w fazie M.

DNA skopiowany w fazie S (w postaci nici) ulega przekształceniu w chromosomy w fazie M.
Chromosom zawiera 2 chromatydy utworzone przez cząsteczki DNA powstałe w wyniku replikacji.

ramię chromosomu centromer

chromatyda
chromatyda

41