Page 45 - biologia 8

Geny zawierają informacje o budowie białek organizmu, a tym samym o jego cechach. Informacja ta jest zapisana
za pomocą kodu genetycznego.
Trójki nukleotydów mogą zawierać informacje o:

z rozpoczęciu syntezy białka,
z zakończeniu syntezy białka,
z rodzaju aminokwasu wchodzącego w skład białka.
Cechy organizmu, czyli fenotyp są zapisane w zestawie genów – genotypie.

Warianty genów to allele. Istnieją allele:
z dominujące – ich obecność w organizmie prowadzi do uwidocznienia się cech, które kodują;
z recesywne – cecha ujawnia się jedynie wówczas, gdy wystąpią 2 allele recesywne kodujące daną cechę.
W zależności od kombinacji alleli wyróżnia się: homozygoty recesywne, homozygoty dominujące i heterozygoty.

Znajomość alleli organizmów rodzicielskich pozwala ustalić i zapisać za pomocą krzyżówki genetycznej, jakie
kombinacje alleli może odziedziczyć ich potomstwo.
Grupa krwi człowieka zależy od kombinacji alleli I , I , i – jest ich 6. Decydują one o obecności w błonie krwinek
B
A
czerwonych antygenów A lub B lub ich braku, a w konsekwencji o jednej z czterech grup krwi (A, B, AB, 0).
Allele I oraz I są kodominujące.
A
B
Kombinacja alleli D i d decyduje o obecności czynnika Rh (DD, Dd – Rh+, dd – Rh-).
Biologiczna płeć człowieka zależy od kombinacji chromosomów płci: XX oznacza płeć żeńską, XY – męską.

Mutacje – zmiany w DNA przekazane komórkom potomnym.

Rodzaje mutacji

ze względu na wielkość fragmentu DNA,
punktowe chromosomowe
którego dotyczą

spontaniczne ze względu na sposób powstawania indukowane

ze względu na rodzaj komórek,
somatyczne płciowe (dziedziczne)
w których zachodzą

neutralne ze względu na efekt negatywne

korzystne

43