Page 201 - chemia_k8

6.6 Wodorotlenki i kwasy

Odczyn – właściwość każdego roztworu wynikająca z obecności kwasów lub zasad. Do określania odczynu stosuje
się wskaźniki kwasowo-zasadowe.

Wskaźniki kwasowo-zasadowe – substancje lub mieszaniny, które – po dodaniu do badanego roztworu – po-
magają określić jego odczyn na skutek zmiany swojej barwy. Do najczęściej używanych w szkolnym laboratorium
wskaźników można zaliczyć:
• roztwór fenoloftaleiny – służący do wykrywania roztworów o odczynie zasadowym (przyjmuje malinowe za-
barwienie),
• roztwór oranżu metylowego – przydatny do wykrywania roztworów o odczynie kwasowym (zmienia barwę na
czerwoną),
• uniwersalny papierek wskaźnikowy – pozwalający wykryć roztwory o odczynach: kwasowym (czerwona
barwa), obojętnym (zielonożółta barwa) oraz zasadowym (granatowa barwa). Do odczytywania wartości pH służy
skala dołączona do papierków wskaźnikowych.

Skala pH – skala zakresu wartości od 0 do 14; dzieli się na trzy części: pH < 7 – odczyn kwasowy, pH = 7 – odczyn
obojętny, pH > 7 – odczyn zasadowy.

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Kwasy – związki chemiczne, których cząsteczki są zbudowane z atomu lub atomów wodoru i z reszty kwasowej.

wartościowość wodoru I a wartościowość reszty
w kwasach kwasowej (równa jest liczbie
symbol wodoru H R atomów wodoru)
a
liczba atomów wodoru reszta kwasowa

Kwasy można podzielić na dwie grupy:
• kwasy beztlenowe – w cząsteczkach związków wodoru, z których powstały, nie mają atomów tlenu (np. kwas
chlorowodorowy HCl, kwas siarkowodorowy H S),
2
• kwasy tlenowe – w cząsteczkach mają atom lub atomy tlenu (np. kwas węglowy H CO , kwas azotowy(V) HNO ,
2
3
3
kwas siarkowy(IV) H SO , kwas siarkowy(VI) H SO , kwas fosforowy(V) H PO ).
2 3 2 4 3 4
Otrzymywanie kwasów beztlenowych
Pierwszym etapem jednej z możliwych metod jest synteza gazu (np. chlorowodoru lub siarkowodoru) z pierwiastków.
Następnie otrzymany gaz rozpuszcza się w wodzie. Właśnie dlatego np. wodny roztwór chlorowodoru jest nazywany
kwasem chlorowodorowym, a wodny roztwór siarkowodoru – kwasem siarkowodorowym.

Otrzymywanie kwasów tlenowych

Jedną z metod otrzymywania kwasów tlenowych jest reakcja tlenku niemetalu (tak zwanego tlenku kwasotwórczego)
z wodą. W wyniku tej reakcji powstają kwasy tlenowe.

199

0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 199 10.06.2021 11:52:45
10.06.2021 11:52:45
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 199