Page 146 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

5.6 Ruch prostoliniowy jednostajnie przyspieszony

Podejmij temat O O Czy ruch zmienny może być regularny?

Jak zmienia się wartość prędkości w ruchu przyspieszonym?
Poznałeś już ruchy prostoliniowe jednostajne i niejednostajne (zmienne)
i wiesz, że ruch, w którym szybkość wzrasta, nazywamy ruchem przyspieszo-
nym. Takim ruchem poruszają się startujące samoloty czy samochody rusza-
jące na skrzyżowaniu. Zbadamy teraz szczególny przypadek ruchu przyspie-
szonego – ruch kulki na równi pochyłej.

Doświadczenie 40.

Badamy, czy ruch kulki jest ruchem prostoliniowym jednostajnie przyspieszonym

Niezbędne przedmioty: równia pochyła (metalowa rynna) o długości ok. 1,6 m, stoper (można użyć metronomu ustawionego
na 1 s), taśma miernicza (długa linijka), metalowa kulka, mazak

Doświadczenie może być wykonane również przy użyciu toru powietrznego, zestawu z wózkami do doświadczeń z mechaniki
lub zestawu do pomiarów wspomaganych komputerowo. Możesz również podnieść z jednej strony ławkę (podstawić coś pod
nogi) i na niej wykonać doświadczenie.
Wykonanie:
• Ustaw równię pochyłą pod niewielkim kątem.
• Poproś kolegę, aby co sekundę podawał głośno krótką komendę, np. „już!” (w zastępstwie możesz użyć metronomu).
• Z najwyższego punktu wysokości równi puść swobodnie kulkę, w momencie gdy słyszysz „już!” (lub metronom).
• Zaznacz mazakiem miejsca, które kulka mija w sekundowych odstępach czasu.
• Wyniki pomiarów i potrzebnych obliczeń wpisz do tabeli.

( )
t (s) s (m) Δt (s) Δs (m) V śr = Δs m
Δt
s
1 0,1 1 0,1 w 1. sekundzie 0,1
2 0,4 1 0,3 w 2. sekundzie 0,3
3 0,9 1 0,5 w 3. sekundzie 0,5
4 1,6 1 0,7 w 4. sekundzie 0,7

Obserwacje i wyniki:
• W kolejnych sekundach ruchu kulka przebywa coraz większe drogi
• Średnia wartość prędkości rośnie w jednakowych odstępach czasu o tę samą wartość.

144