Page 147 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Jak definiujemy ruch jednostajnie przyspieszony?
m
v śr ( )
s
Na podstawie wyników doświadczenia zauważyłeś, że co sekundę średnia 0,8
m
wartość prędkości rosła o 0,2 . Wartości z tabeli umieszczamy na wykresie 0,7
s
0,6
(il. 5.14). Gdybyśmy średnią obliczali w coraz mniejszych odstępach czasu, 0,5
odcinki te byłyby coraz krótsze. Średnia wartość prędkości byłaby coraz bar- 0,4
dziej zbliżona do wartości prędkości chwilowej (rzeczywistej wartości prędko- 0,3
0,2
(t), czyli
ści). Łącząc środki odcinków na wykresie, otrzymujemy wykres v ch 0,1
zależności wartości prędkości od czasu (il. 5.15). Jak wynika z wykresu, war- 0 1 2 3 4 t (s)
tość prędkości chwilowej rośnie wprost proporcjonalnie do czasu.
5.14 Wykres zależności wartości
prędkości średniej od czasu
Ruch, w którym w dowolnych, równych odstępach czasu wartość prędkości
wzrasta o tę samą wartość, nazywamy ruchem jednostajnie przyspieszonym.

Z wykresu zależności wartości prędkości chwilowej od czasu (il. 5.15) mo-
m
żesz odczytać, że w pierwszej sekundzie ruchu szybkość kulki wzrosła od 0 do v ch ( )
s
m
m
m
m
m
0,2 , w drugiej sekundzie od 0,2 do 0,4 , w trzeciej od 0,4 do 0,6 , 0,8
s s s s s
m
m
a w czwartej od 0,6 do 0,8 . 0,6
s
s
0,4
0,2
Wykresem zależności wartości prędkości od czasu w ruchu prostoliniowym 0
jednostajnie przyspieszonym jest półprosta wychodząca z początku układu 1 2 3 4 t (s)
współrzędnych, nachylona pod kątem ostrym do osi czasu. 5.15 Wykres zależności wartości
prędkości chwilowej od czasu
Więcej na temat

Droga w ruchu jednostajnie przyspieszonym

Oznaczmy przez Δs 1 , Δs 2 , Δs 3 , Δs 4 drogi przebyte odpowiednio – w pierwszej, drugiej, trzeciej i czwartej sekundzie
ruchu.

Czas t
0 1 s 2 s 3 s 4 s

Δs 1 = Δs 2 = 0,3 m Δs 3 = 0,5 m Δs 4 = 0,7 m
= 0,1 m

Widzisz, że droga przebyta przez kulkę w drugiej sekundzie ruchu jest trzy razy większa niż w pierwszej, w trzeciej
sekundzie 5 razy większa, a w czwartej jest 7 razy większa.
Utwórzmy stosunek tych dróg:
Δs 1 Δs 2 Δs 3 Δs 4 = 0,1 m : 0,3 m : 0,5 m : 0,7 m = 1 : 3 : 5 : 7
:
:
:
Drogi przebyte przez ciało w kolejnych sekundach ruchu jednostajnie przyspieszonego mają się do siebie jak
kolejne liczby nieparzyste (przy prędkości początkowej v 0 = 0).

145