Page 184 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Siły tarcia
Inną, powszechnie występującą siłą, przyczyniającą się do zmiany szybkości

Siłą tarcia nazywamy siłę, która ciała, jest siła tarcia. Powstaje ona na styku powierzchni dwóch ciał, przede
powstaje na styku powierzchni dwóch wszystkim z powodu nierówności ich powierzchni, które – choć ich nie widzi-
ciał i przeciwdziała ich względnemu my gołym okiem – to w rzeczywistości istnieją (il. 6.15). Możesz je zobaczyć
ruchowi.
pod mikroskopem. Siła tarcia przeciwdziała względnemu ruchowi stykają-
cych się ciał. Tarcie stanowi szczególny przypadek oddziaływań ciał na siebie.
I jak w innych przypadkach wzajemnego oddziaływania ciał na siebie, tak
i w przypadku tarcia występuje zgodność z trzecią zasadą dynamiki. Oznacza
to, że wskutek tarcia pojawiają się dwie siły. Jedna z nich jest przyłożona do
poruszającego się ciała A, zaś druga do ciała B, względem którego ciało A się
porusza. Obydwie te siły mają taką samą wartość, ten sam kierunek, ale prze-

ciwne zwroty: –F AB = F BA

A A
F BA
B

F AB
B

6.15 Siły tarcia działające na przesuwany przedmiot i podłoże

Tarcie statyczne i kinetyczne
Zajmiemy się teraz dokładniej siłami tarcia występującymi między ciałami
stałymi. Jeżeli te ciała są względem siebie w spoczynku, to oddziałują między
sobą siłami tarcia statycznego, a jeżeli dwa stykające się ciała względem
siebie są w ruchu, to występuje między nimi tarcie kinetyczne.

Doświadczenie 49.

Badamy siły tarcia statycznego i kinetycznego

Hipoteza: Siły tarcia statycznego i kinetycznego są jednakowe.
Niezbędne przedmioty: okrągły ołówek, rolka taśmy klejącej (mogą być klucze na kółku), klocek drewniany z haczykiem,
siłomierz (przed pomiarami odczytaj jego zakres i dokładność)

Wykonanie:

Część I
• Zawieś rolkę taśmy na ołówku opartym jednym końcem o ławkę, pochylonym pod kątem ostrym do powierzchni.
Ustaw ołówek tak, aby rolka taśmy się nie zsuwała.
• Obróć powoli ołówek wokół jego osi i obserwuj, co się dzieje z rolką taśmy.

182