Page 75 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Czy cząsteczki są najmniejszymi składnikami materii?

Wiesz już, że substancje są zbudowane z cząsteczek. Czą-
steczki nie są jednak najmniejszymi częściami materii.
Składają się one z atomów (il. 3.15, il. 3.16), a te z jeszcze
mniejszych składników. Substancje składające się z ato-
mów jednego rodzaju nazywamy pierwiastkami. Pier-
wiastkami są np.: węgiel, żelazo, rtęć, tlen, azot. Substan- 3.15 Cząsteczka wody 3.16 Cząsteczka dwutlenku
składa się z dwóch atomów
węgla składa się z dwóch
cje, których cząsteczki zbudowane są z różnych atomów, wodoru i jednego atomu atomów tlenu i jednego
nazywamy związkami chemicznymi. tlenu. atomu węgla

Więcej na temat
Temperatura (°C) Średnia szybkość
m
Średnia szybkość cząsteczek a temperatura cząsteczek ( )
s
– 273 0
Wiesz już, że cząsteczki są w ciągłym ruchu i im wyższa
temperatura, tym szybciej się poruszają. –272 30
Przyjrzyj się tabeli i zobacz, jak się zmienia średnia szyb- –250 120
kość cząsteczek tlenu w różnych temperaturach.
Zauważ, że średnia szybkość cząsteczek gazu maleje –100 340
wraz z obniżaniem się temperatury, a w temperaturze
–273°C cząsteczki przestają się poruszać. Temperatura 0 460
ta, dokładnie –273,15°C, jest najniższą temperaturą 100 540
w przyrodzie.
1000 1000

10 000 2800

W skrócie Czy już umiesz? Sprawdź się!

Wszystkie ciała zbudowane są z cząsteczek, które 1 Oceń prawdziwość podanych zdań.
pozostają w ciągłym ruchu.
A. Objętość dwóch dobrze wymieszanych cieczy jest
Samorzutne rozprzestrzenianie się cząsteczek taka sama jak suma objętości tych cieczy przed
jednej substancji w drugiej nazywamy dyfuzją. zmieszaniem.
Dyfuzja zachodzi we wszystkich stanach skupienia, B. Cząsteczki są w nieustannym ruchu.
ale najwolniej w ciałach stałych. Zjawisko to przebiega C. Rozmiary wszystkich cząsteczek są takie same.
szybciej w wyższej temperaturze, gdyż cząsteczki
poruszają się szybciej. 2 Odpowiedz na pytanie: Dlaczego zjawisko dyfuzji jest
jednym z dowodów istnienia cząsteczek?
Cząsteczki składają się z atomów. Substancje,
których cząsteczki składają się z jednego rodzaju 3 Podaj przykład doświadczenia potwierdzającego
atomów, nazywamy pierwiastkami. Substancje, hipotezę cząsteczkowej budowy materii.
których cząsteczki zbudowane są z różnych atomów,
nazywamy związkami chemicznymi. 4 Znajdź w internecie i obejrzyj symulację ruchów Browna.

73