Page 119 - historia 7

4.4 Gospodarka, społeczeństwo i kultura ziem polskich

wiek NOWOŻYTNOŚĆ WSPÓŁCZESNOŚĆ
XVIII XIX XX XXI

1855 r. – początek budowy kompleksu 1901 r. – wystawienie dramatu Wesele
fabrycznego przez Karola Scheiblera autorstwa Stanisława Wyspiańskiego

Podejmij temat z Wymień najważniejsze skutki industrializacji w Europie Zachodniej.

Rozwój gospodarczy ziem polskich

W drugiej połowie XIX w. i w początkach następnego stulecia na ziemie
polskie dotarła rewolucja przemysłowa. Towarzyszyły jej przemiany tak-
że na wsi. Upowszechniły się tam maszyny i zaczęto stosować płodozmian.
Proces industrializacji i zmiana sposobów uprawy roli na ziemiach polskich
nie przebiegały jednakowo. Na tempo, zakres oraz intensywność przemian
wpływała polityka państw zaborczych. Duże znaczenie miały też aktywność
miejscowych przedsiębiorców i rolników oraz napływ zagranicznego kapitału.
Największy rozkwit gospodarczy przeżywały ziemie zaboru pruskiego. Żniwiarka z początku XX w.
Tereny te od pozostałych ziem polskich dzieliła przepaść cywilizacyjna.
Tu najlepiej rozwijało się rolnictwo. Wydajność wielkopolskich i pomor-
skich gospodarstw należała do najwyższych w Europie. Sukcesy umożliwiło
wprowadzenie nowoczesnych metod uprawy. Ze względu na swój rolniczy
charakter Wielkopolska i Pomorze Gdańskie były postrzegane jako zaplecze
zbożowe Prus (potem Niemiec).
Z kolei w Królestwie Polskim prężnie rozwijał się przemysł. Było
to możliwe dzięki zniesieniu granicy celnej z Rosją oraz inwestycjom polskich
i zagranicznych przedsiębiorców. Olbrzymie znaczenie miało też uwłaszcze-
nie chłopów. Rolnictwo, zarówno w Kongresówce, jak i na ziemiach zabra-
nych, było natomiast zacofane i mało wydajne.
Pod względem ekonomicznym w najgorszej sytuacji znajdowały się ziemie
zaboru austriackiego. Galicja była regionem zacofanym i ubogim. Od końca Franciszek Stefczyk był nauczycielem
XIX w. sytuacja zaczęła się stopniowo polepszać. Największe zmiany zaszły w szkole rolniczej w Czernichowie
w rolnictwie, gospodarze unowocześniali produkcję i poprawiali wydajność pod Krakowem. W 1890 r. założył
tam pierwszą spółdzielnię
swojej pracy. Olbrzymi udział miał w tym ekonomista Franciszek Stefczyk, oszczędnościowo-pożyczkową.
który upowszechnił wśród galicyjskich chłopów ideę spółdzielczości. Do 1914 r. w Galicji było już prawie
W celu poprawy swej sytuacji materialnej wielu Polaków emigrowało 1400 kas Stefczyka. Skupiały
za granicę, najczęściej do Stanów Zjednoczonych, Brazylii, Niemiec i Argenty- około 320 tysięcy członków.
Kasy Stefczyka przyczyniły się
ny. Historycy szacują, że w latach 1880–1914 ziemie zaboru pruskiego, Galicji w znaczącym stopniu do rozwoju
oraz Królestwa Polskiego opuściło około dwóch milionów naszych rodaków. wiejskiej przedsiębiorczości.

117

02.06.2020 10:22:33
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 117
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 117 02.06.2020 10:22:33