Page 208 - historia 7

Ciekawe! Pokój ryski
Prawa do Wileńszczyzny, którą zamiesz- Skutkiem wojny polsko-bolszewickiej było zawarcie traktatu pokojowego
kiwali w większości Polacy, rościła sobie w Rydze 18 marca 1921 r. Na jego mocy wyznaczono przebieg granicy mię-
zarówno Polska, jak i Litwa (niepodle-
gła od 1918 r.). Latem 1920 r. Litwini za- dzy Polską a Rosją sowiecką od Dźwiny na północnym wschodzie aż do Zbru-
jęli Wilno. W październiku 1920 r. wyparł cza na południu. Do naszego państwa przyłączono Nowogródczyznę, Polesie,
ich stamtąd gen. Lucjan Żeligowski. Wołyń i zachodnią część Podola. Oznaczało to zwycięstwo koncepcji inkor-
Potem ogłosił powstanie niezależne- poracyjnej. Natomiast plany budowy federacji na wschodzie zakończyły się
go państwa – Litwy Środkowej. Uczy- fiaskiem. Pokój ryski pomijał bowiem kwestię praw Ukraińców i Białorusinów
nił to z pogwałceniem międzynarodo- do stworzenia niepodległych państw. Przedstawiciele tych narodów stali się
wych ustaleń i za zgodą Piłsudskiego.
W 1922 r. na obszarze Litwy Środkowej obywatelami Polski i Rosji sowieckiej. Oprócz rozstrzygnięcia kwestii teryto-
zorganizowano wybory do sejmu. Parla- rialnych traktat ryski zobowiązywał stronę sowiecką do wypłacenia odszkodo-
ment zwrócił się z prośbą o przyłączenie wań. Nakazywał zwrot polskich dóbr kultury wywiezionych do Rosji w czasie
Litwy Środkowej do Polski. zaborów. Umożliwiał też naszym rodakom zamieszkującym Rosję powrót
do ojczyzny. Z tego prawa skorzystało ponad milion osób.
Przyłączenie Wileńszczyzny do Rzeczypospolitej w 1922 r. zakończyło
proces formowania się granic Polski. Przebiegał on bardzo burzliwie. W znacz-
nej części opierał się na prowadzeniu konfliktów zbrojnych, co w przyszłości
miało utrudniać utrzymywanie z sąsiadami dobrych relacji.

W skrócie

Cmentarz Obrońców Lwowa
Walki o granicę zachodnią – powstanie wielkopolskie (1918–1919), trzy
powstania śląskie (1919–1921).

Traktat wersalski z 28 czerwca 1919 r. – przyłączenie Wielkopolski
i Pomorza Gdańskiego do Polski.

Kształtowanie się granicy wschodniej – walki o Lwów i Galicję Wschodnią
(1918–1919), wojna polsko-bolszewicka (1919–1921). Bitwa Warszawska
(13–25 sierpnia 1920 r.) i jej znaczenie.
Traktat ryski z 18 marca 1921 r. – przyłączenie Nowogródczyzny, Polesia,
Podczas pobytu we Lwowie (obecnie Wołynia i zachodniej części Podola.
na Ukrainie) warto zwiedzić zabytkowy
cmentarz Obrońców Lwowa. Został on Czy już umiesz?
otwarty w 1924 r. Jest miejscem spo-
czynku uczestników walk z Ukraińca-
mi i bolszewikami w latach 1918–1921. 1 Omów proces kształtowania się granic Polski. Co wywarło większy wpływ
Obiekt stanowi część jednej z najstar- na wytyczenie ich przebiegu: dyplomacja czy działania zbrojne?
szych lwowskich nekropolii – cmentarza 2 Na czym polegał fenomen powstania wielkopolskiego i powstań śląskich?
Łyczakowskiego. W czasach, gdy Lwów
znajdował się w granicach ZSRS (1939– 3 Opisz zaangażowanie ludności cywilnej w czasie wojny z bolszewikami.
1989), cmentarz splądrowano. Po 1989 r. 4 Oceń znaczenie Bitwy Warszawskiej dla losów Polski, Europy i świata.
polskie i ukraińskie władze przystąpiły
do jego odnowienia. W 2005 r. został 5 Wymień skutki traktatu ryskiego dla Polski i Rosji sowieckiej oraz narodów
otwarty dla zwiedzających. zamieszkujących ziemie wschodnie.

206

02.06.2020 10:24:22
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 206 02.06.2020 10:24:22
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 206