Page 183 - historia 8

Jan Paweł II, Karol Wojtyła (1920–2005)

– papież, polski duchowny katolicki, teolog, filozof i poeta. Pochodził z Wadowic. Po ma-
turze w 1938 r. wyjechał do Krakowa i rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie
Jagiellońskim. W czasie wojny pracował fizycznie w fabryce Solvay [czyt. solwe] i wystę-
pował w konspiracyjnym Teatrze Rapsodycznym. W 1942 r. wstąpił do tajnego seminarium
duchownego. Trafił pod opiekę prymasa Adama Sapiehy. W 1946 r. wyjechał do Rzymu,
aby tam kontynuować studia teologiczne. Po powrocie wykładał teologię na Katolickim
Uniwersytecie Lubelskim i współpracował z prymasem Stefanem Wyszyńskim. Uczestni-
czył w obradach podczas II soboru watykańskiego. W 1967 r. otrzymał godność kardynała.
W 1978 r. został wybrany na papieża i przyjął imię Jan Paweł II. Występował jako orędow-
nik pokoju, a także obrońca praw człowieka i praw narodów do wolności. Prowadził dialog z innymi wyznaniami.
Działał na rzecz tolerancji religijnej. Sprzeciwiał się aborcji i eutanazji. Domagał się zniesienia kary śmierci. W celu
zbliżenia Kościoła do ludzi zapoczątkował wiele inicjatyw społeczno-religijnych, m.in. Światowe Dni Młodzieży.
Nazywany papieżem pielgrzymem, odwiedził 129 krajów na wszystkich kontynentach. Kilkakrotnie gościł w Pol-
sce. Ogłosił nowy kodeks prawa kanonicznego (1983 r.) i Katechizm Kościoła katolickiego (1992 r.). Napisał kilkana-
ście encyklik. Był autorem wielu książek (m.in. Pamięć i tożsamość). Kanonizowany (ogłoszony świętym) w 2014 r.

W skrócie
Wymień dwie inwestycje, które poczy-
Polityka gospodarcza E. Gierka. Inwestycje finansowane z zachodnich niono w twojej najbliższej okolicy w de-
kredytów. Kryzys od połowy dekady. Groźba bankructwa państwa.
kadzie Gierka.
Czerwiec 1976 – protesty robotników w Radomiu, Płocku i Ursusie.

1976–1979 – powstanie różnych ugrupowań opozycyjnych (m.in. KOR,
ROPCiO, Konfederacji Polski Niepodległej, Ruchu Młodej Polski).
Plac Piłsudskiego w Warszawie
Działalność opozycji: wydawnictwa drugiego obiegu, prasa konspiracyjna,
latający uniwersytet, akcje protestacyjne.

16 października 1978 r. – wybór K. Wojtyły na papieża. Czerwiec 1979 r. –
pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Polski.

Czy już umiesz?

1 Jak zmienił się standard życia Polaków za rządów Gierka?

2 Omów przyczyny kryzysu gospodarczego w drugiej połowie lat 70. XX w. Plac Piłsudskiego w Warszawie, czyli
dawny plac Zwycięstwa, to ważne miej-
3 Jaki jest związek między protestami robotniczymi w czerwcu 1976 r. sce pamięci narodowej. Znajduje się tu
a powstaniem Komitetu Obrony Robotników? Grób Nieznanego Żołnierza, wzniesio-
ny w 1925 r. pod arkadami Pałacu Sa-
4 Wymień formy działalności opozycji w drugiej połowie lat 70. XX w.
skiego (zburzonego przez hitlerowców),
5 Jaką rolę w opozycji demokratycznej odgrywali studenci i intelektualiści? a także pomnik Józefa Piłsudskiego,
odsłonięty w 1995 r. Pierwszą pielgrzym-
6 Napiszcie w grupach listę działań, które należałoby przeprowadzić, kę Jana Pawła II do Polski upamiętnia
aby uchronić Polskę przed kryzysem gospodarczym w latach 70. XX w.
krzyż papieski. W 2018 r. odsłonięto też
7 Wyjaśnij, jakie znaczenie dla Polaków miały wybór Karola Wojtyły pomniki Lecha Kaczyńskiego i Ofiar
na papieża i pielgrzymka Ojca Świętego do Polski w 1979 r. Tragedii Smoleńskiej 2010 roku.

181