Page 23 - 881464_PLASTYKA_podrecznik_kl_7_ebook

Pastel (łac. pasta – ʻciastoʼ) lub pastela to miękki rysik w formie pałeczki.
Powstaje z pigmentu malarskiego z dodatkiem kredy, glinki lub gipsu, które
łączy się spoiwem. Technika pastelu jest zaliczana zarówno do malarstwa, jak
i do rysunku. Jest ona znana od renesansu. Pastele mogą być suche lub olejne.
Te pierwsze pozwalają na uzyskanie niepowtarzalnych efektów kolorystycz-
nych za pomocą miękkiej i łagodnej kreski. Jednocześnie są pylące, mało od-
porne na uszkodzenia i słabo przyczepne do podłoża. Trzeba je zabezpieczać
specjalnymi aerozolami. Technika pastelu najlepiej sprawdza się na podłożu
z kartonu o lekko porowatej strukturze lub ze specjalnego welurowego papie-
ru, który zwiększa przyczepność. Obok Stanisława Wyspiańskiego – którego
twórczość poznaliście w klasie szóstej – jednym z najbardziej znanych polskich
malarzy mistrzowsko posługujących się pastelem był Leon Wyczółkowski.
Ciekawą techniką, którą na początku XX w. zapoczątkował francuski arty-
sta Georges Braque [czyt. żorż brak], jest collage [czyt. kolaż] lub kolaż. Na
płaszczyźnie obrazu tworzy się kompozycję z różnych materiałów (typu papier,
cerata, tkanina, piasek) naklejanych na płótno, tekturę lub inne podłoże. Kolaż
wywodzi się od tzw. papiers collés [czyt. papje cole; fr. – ʻpapiery klejoneʼ], czy-
li techniki wykonywania obrazów z gotowych drukowanych papierów, tapet
i gazet. Te elementy – w różnych kolorach i o różnej fakturze – przykleja się
do powierzchni pracy. Tworzenie obrazu lub jego fragmentu z gotowych detali
pozwala uzyskać zaskakujące zestawienia fakturowe i efekty kolorystyczne.
Wśród współczesnych artystów szerokie zastosowanie mają farby akry-
lowe. W ich skład wchodzi pigment połączony z żywicami syntetycznymi.
Akryle rozpuszczają się w wodzie, szybko wysychają i są trwałe. Uzyskane
nimi efekty można porównywać zarówno z tradycyjnym malarstwem olej- Georges Braque, Szklana karafka
nym, jak i malowaną na papierze akwarelą. i gazeta, 1914
Kolaż

Leon Wyczółkowski, Morskie Oko z Czarnego Stawu, 1905 Edward Dwurnik, Kaczeńce, 2007
Pastele Akryl na płótnie

21