Page 93 - polski 5 cz1

2. Krzyżówka z części Podejmij temat jest krzyżówką tematyczną –
jej rozwiązania koncentrują się wokół jednego tematu. Przeczytaj
kilka informacji o krzyżówkach i poznaj inne ich typy.

• Za autora pierwszej krzyżówki uważany jest Amerykanin Arthur
Wynne , pracownik „działu sztuczek i kawałów” dziennika „New 1 Arthur Wynne – czyt. artur łin
1
York World” . Zamieścił ją w niedzielnym dodatku tej gazety, no- 2 „New York World” – czyt. niu jork
2
szącym tytuł „Fun” , 21 grudnia 1913 roku i podobno wzorował łorld
3
na grze towarzyskiej, którą lubił jego dziadek. Pomysł spotkał się
3 „Fun” – czyt. fan
z tak dobrym przyjęciem ze strony czytelników gazety, że wydana
w 1924 r. książka zawierająca 50 krzyżówek okazała się bestselle-
rem . Kilka miesięcy później wynalazek trafił do Europy. Pojawi- 4 bestseller – tu: książka, która
4
ły się też czasopisma poświęcone wyłącznie krzyżówkom. zdobyła bardzo dużą popular-
• W polskim dzienniku „Kurier Warszawski” z 31 stycznia 1925 r. ność
została anonimowo opublikowana „łamigłówka krzyżowa”. Re-
dakcja ufundowała 5 nagród dla osób, które nadeślą popraw-
ne rozwiązanie. Tydzień później do warszawskiego tygodnika
„Ilustracja” załączono krzyżówkę autorstwa Kazimierza Ma-
karczyka. To właśnie ten szachista jako pierwszy użył nazwy
krzyżówka, oznaczającej „coś, co się krzyżuje”, w tym wypadku
krzyżują się wyrazy.
• Istnieje kilkanaście rodzajów krzyżówek. Oto kilka z nich:
– jolka – objaśnienia wyrazów podane są w przypadkowej
kolejności (bez wskazania miejsca wpisywania), w diagra-
mie wpisanych jest kilka liter;
– ukośnik – diagram jest obrócony o czterdzieści pięć stopni,
hasła wpisuje się ukośnie w lewo i ukośnie w prawo;
– krzyżówka panoramiczna – objaśnienia znajdują się w krat-
kach, wskazane są miejsca i kierunek wpisywania wyrazów;
– logogryf – wskazane litery wpisanych wyrazów dają rozwią-
zanie;
– inne.
• Współcześnie krzyżówki są dostępne zarówno w wersjach pa-
pierowej, jak elektronicznych. Wykorzystuje się je nie tylko dla
rozrywki, lecz także w celach edukacyjnych, jako ćwiczenia
wprowadzające do tematu lub utrwalające wiadomości.

3. Odpowiedz w zeszycie na pytania.
a) W jakim kraju opublikowano krzyżówkę po raz pierwszy?
b) W jakim dziale pracował autor pierwszej krzyżówki.
c) Jak nazwano pierwszą opublikowaną w Polsce krzyżówkę?
d) W co grał Kazimierz Makarczyk?
e) Ile istnieje rodzajów krzyżówek?
f) Jakie umiejętności – twoim zdaniem – rozwijają krzyżówki?

91