Page 103 - polski 7 cz 1

Zapytani, kim była Maria Konopnicka, odpowiecie z pewnością, że autorką
znanych wam z dzieciństwa książek; wspomnicie sierotkę Marysię i krasno-
ludki, może jagodowego króla... Warto jednak wiedzieć także o patriotycz-
nym nurcie w twórczości pisarki. Najbardziej znany wiersz Maria Konop-
nicka napisała na wieść o tragicznych wydarzeniach 1901 roku we Wrześni
pod Poznaniem: o represjach pruskich wobec dzieci uczestniczących w tzw.
strajku szkolnym – proteście przeciw nauczaniu religii w języku niemieckim.
Rota została wydrukowana w 1908 roku, a dwa lata później muzykę do niej
skomponował Feliks Nowowiejski. Po raz pierwszy odśpiewano pieśń 15 lip-
ca 1910 roku na placu Matejki w Krakowie, podczas uroczystych obchodów Hasło – wydanie pieśni
500-lecia bitwy pod Grunwaldem. Nosiła wówczas tytuł Grunwald, potem Marii Konopnickiej na obchody
przemianowany na Hasło, aż wreszcie przywrócono jej tytuł oryginału po- 500-lecia bitwy pod Grunwaldem
etyckiego – Rota.

Maria Konopnicka Maria Konopnicka (1842–1910)

Rota 1 – autorka wierszy o charakterze
patriotycznym, liryków stylizowanych
Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród, na poezję ludową (A jak poszedł król
Nie damy pogrześć mowy. na wojnę) oraz nowel (np. Dym, Nasza
2
szkapa, Miłosierdzie gminy). Napisała
Polski my naród, polski lud, wiele utworów dla dzieci.
Królewski szczep Piastowy,
3
Nie damy, by nas zniemczył wróg... 1 rota – przysięga, tekst przyrzeczenia,
– Tak nam dopomóż Bóg! formuła przysięgi
2 pogrześć – pogrzebać
Do krwi ostatniej kropli z żył 3 szczep – grupa ludzi charakteryzująca
Bronić będziemy Ducha, się wspólnym język oraz obyczajami
Aż się rozpadnie w proch i pył 4 germanić – czasownik o negatywnym
Krzyżacka zawierucha. znaczeniu: wynarodowić, narzucić pol-
Twierdzą nam będzie każdy próg... skim dzieciom niemiecki język i kulturę
– Tak nam dopomóż Bóg! 5 orężny – zbrojny, uzbrojony

6 hufiec – tu: podniośle o dawnych
Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz wojskach
Ni dzieci nam germanił .
4
7 złoty róg – ważny symbol w słynnym
Orężny wstanie hufiec nasz, dramacie Stanisława Wyspiańskiego
5
6
Duch będzie nam hetmanił. Wesele wystawionym po raz pierwszy
Pójdziem, gdy zabrzmi złoty róg ... w 1901 r.; jego dźwięk miał wezwać Po-
7
– Tak nam dopomóż Bóg. laków do walki o wolność

4. W grupach przeanalizujcie teksty pieśni, zwracając uwagę na:
a) przesłania utworów – dlaczego były tak ważne dla Polaków?
b) zastosowanie apostrofy – do kogo i w jakim celu zwracają się osoby
mówiące?
c) ukształtowanie rytmiczne – m.in. układ i cechy rymów, podział utworu
na strofy (zwrotki) i wersy, rolę refrenu.

101