Page 46 - polski 8 cz1
P. 46
z Przeczytaj, co na temat zapożyczeń pisze Hanna Jadacka w Wielkim
słowniku poprawnej polszczyzny PWN.
Jeżeli zapożyczamy z języków obcych tylko słownictwo, zwłaszcza nazwy
1
1 desygnat – konkretna rzecz kryjąca nowych, nieznanych dotąd desygnatów , nie ma powodów do krytyki tego
się za nazwą, znakiem, wyrażeniem procesu, typowego dla wielu współczesnych systemów leksykalnych , po-
2
2 system leksykalny – język, zbiór wyra- dobnie jak nasz dalekich od samowystarczalności. Ocenę zjawiska łagodzi
zów jeszcze ograniczanie zasięgu stosowania pożyczek do terminologii nauko-
wo-technicznej oraz przyswajanie polszczyźnie takich wyrazów, które są
3
3 internacjonalizacja – umiędzynaro- znane i używane w wielu językach, gdyż internacjonalizacja słownictwa
dowienie, wychodzenie poza granice z jednej strony ułatwia (przyspiesza) międzynarodową wymianę myśli,
narodowe z drugiej – umożliwia pracom naszych naukowców swobodne wejście
w obieg światowy. Warunkiem akceptacji takich zapożyczeń w tekstach
jest tylko dobra znajomość ich znaczeń, a w wypadku cytatów – także ory-
ginalnej wymowy i pisowni. Nie ma natomiast powodów, by posługiwać się
elementami obcego systemu gramatycznego (formami fleksyjnymi, struk-
turami słowotwórczymi, schematami składniowymi) czy zapożyczonymi
związkami frazeologicznymi, skoro w tych dziedzinach polszczyzna jest
4
4 wtręt – element dodany, wstawka samowystarczalna, a wtręty obcojęzyczne godzą w jej tożsamość. Stoso-
wanie zapożyczeń powinno być również ograniczane ze względów prak-
tycznych – wielu czytelników i słuchaczy nie jest dostatecznie przygotowa-
nych do odbioru tekstów zawierających niepolskie słownictwo. Wreszcie
5
5 snobizm – chęć zaimponowania in- używanie wyrazów i zwrotów obcojęzycznych tylko ze snobizmu , z chęci
nym, wywyższanie się, popisywanie po- popisania się ich znajomością jest zawsze naganne. Nie ma żadnych pod-
siadaniem lub znajomością czegoś staw, żeby uważać jakiś obcy język, nawet tak modny i popularny jak dziś
angielski (zwłaszcza w odmianie amerykańskiej), za lepszy, atrakcyjniejszy,
bardziej zasługujący na szacunek i podziw niż język ojczysty.
1. Po przeczytaniu naukowej opinii o zapożyczeniach przeprowadźcie klasową
dyskusję na temat: Zapożyczenia – za i przeciw. Po jej zakończeniu niech
każdy napisze w zeszycie swoją opinię na temat przenikania obcych
wyrazów do języka polskiego.
2. Niektórzy próbowali zastąpić zapożyczenia rzekomo rodzimymi
odpowiednikami. Skojarz właściwe wyrazy z ich zastępnikami.
fast food (czyt. fast fud) rozmowisko, słowotok
notebook (czyt. notbuk) wcinanki, migdanie
billboard (czyt. bilbord) informatka, kompudełko
44
