Page 48 - polski 8 cz1

6. Udowodnij, że poniższe zapożyczenia przyjęły się w polszczyźnie na tyle, że powstały od nich nawet wyrazy pochodne.
Napisz je w zeszycie.

przymiotnik przymiotnik
snowboard grill
rzeczownik rzeczownik

7. Podaj w zeszycie po dwa przykłady współczesnych zapożyczeń i neosemantyzmów (wyrazów, zwrotów, wyrażeń
odczuwanych jako naprawdę nowe). Wyjaśnij ich znaczenie.

8. Korzystając z informacji zamieszczonych w części Więcej o języku, odpowiedzcie na pytania.
a) Jakie zasady stosujemy w zapisie zapożyczeń?
b) W jakim stopniu spolszczone warianty zapożyczeń są nadal neologizmami?
c) Z czego wynikają zmiany wprowadzane przez Radę Języka Polskiego odnośnie zapożyczeń?

9. Podaj przykłady zdań, które będą praktyczną ilustracją zastosowania zasad ortograficznych ustalonych przez RJP,
np.: Wykupiłem autocasco na kolejny rok.

10. Wypisz ze słownika wyrazów obcych pięć słów zapożyczonych z innych języków. Wybierz takie wyrazy, które brzmią
tak, że trudno je podejrzewać o obce pochodzenie.

Więcej o języku

Jak zmieniają się zasady ortograficzne

Oto kilka przykładów zmian w zasadach ortograficznych wprowadzonych przez Radę Języka Polskiego od
początku jej działalności.
1) Ustalono pisownię pineska zamiast dotychczasowej pinezka. We współczesnych słownikach podaje się jed-
nak obie formy.
2) Wprowadzono łączną pisownię nieopodal (dotychczas nie opodal).
3) Zalecono łączną pisownię partykuły nie z imiesłowami przymiotnikowymi niezależnie od tego, czy występują
w znaczeniu przymiotnikowym czy czasownikowym (niepijący, niepalący, niebity, niewytarty). Jeśli ktoś chce
wyraźnie zaznaczyć, że imiesłów wskazuje na czynność, może napisać nie rozdzielnie.
4) Ustalono łączną pisownię członu auto w znaczeniu samochodowy, związany z samochodami, np.: automyj-
nia, autoalarm, autocasco (czyt. autokasko).
5) Zalecono polszczenie przyswajanych zapożyczeń lub dopuszczanie spolszczonych wariantów, np.: compact /
kompakt, disc jockey / dyskdżokej, chat / czat.
6) Ustalono łączną pisownię przedrostka eks, np.: eksmąż, ekskról, eksposeł.
7) Można zastąpić we wszystkich formach czasownik nadwerężyć wariantywną postacią nadwyrężyć.
8) Uznano formę widea za poprawną formę dopełniacza liczby pojedynczej oraz mianownika i biernika liczby
mnogiej rzeczownika wideo.
9) Zwroty zawierające imiesłowy przysłówkowe zakończone na -ąc, -łszy, -wszy trzeba oddzielać przecinkiem
niezależnie od tego, czy imiesłów jest czy nie jest określany, np.: Idąc, śpiewał. Idąc szybko do domu, śpiewał.
Wcześniej nie oddzielano tych zwrotów imiesłowowych, które występowały bez określeń.
10) Wprowadzono pisownię wielką literą wszystkich wyrazów w tytułach czasopism (z wyjątkiem przyimków i spój-
ników występujących wewnątrz nazw). Zasada dotyczy tytułów odmiennych i nieodmiennych, np. „Gazeta
Wyborcza”, „Mówią Wieki”, „To i Owo”. Dotychczas w tytułach nieodmiennych obowiązywała pisownia wielką
literą tylko pierwszego wyrazu.

46