Page 138 - polski 8 cz2

W Rzymie program retoryki był bardzo obszerny i wymagał wielkiego
nakładu pracy zarówno ze strony nauczyciela, jak i ucznia. Nauka składała się
z teorii wymowy oraz praktycznych ćwiczeń, które polegały na układaniu fik-
8
8 retor – mówca cyjnych mów na zadane tematy. Retorzy rzymscy dokształcali się u aktorów.
Katon – sławny mówca rzymski – uważał, że warunkami kwalifikującymi
obywatela na mówcę są: prawość charakteru i biegłość w wymowie. Tym twier-
dzeniem był bliski postawie Demostenesa czy Arystotelesa. Tak jak i oni cenił
gruntowną wiedzę i potępiał wybiegi niektórych greckich retorów, zwanych so-
fistami, którzy za pomocą zręcznych wywodów potrafili udowodnić wszystko.
Słynne jest powiedzenie Katona: „Opanuj temat, a słowa same się znajdą”. [...]
Cóż jeszcze można dodać? Współczesny znawca i teoretyk wymowy –
9
9 Dale Carnegie – czyt. dejl karnegi Dale Carnegie – rzekł: „Ustal temat swego przemówienia na tydzień na-
przód... myśl o nim przez siedem dni... prześnij go przez siedem nocy!”.

„Płomyk” nr 5/1984

1. Na podstawie przeczytanego tekstu sporządźcie listę wskazówek
dla mówców – zastosujcie formę zdań rozkazujących z orzeczeniem
w 2. osobie liczby pojedynczej, np.: Wyrażaj się jasno. Możecie użyć
wybranych czasowników z poniższego zestawu.

przemyśleć rozwijać opanować ćwiczyć

mówić wygłaszać starać się nauczyć się

Które rady z waszego katalogu są dziś szczególnie ważne?

2. „Najważniejsze żywe słowo...” – powiedzcie, czy to hasło starożytnych można
uznać za prawdziwe również na początku trzeciego tysiąclecia.

Ciekawe! 3. Zorganizujcie klasowy konkurs krasomówczy.
a) Przypomnijcie sobie zasady tworzenia przemówienia (podręcznik cz. 1,
Słowo krasomówstwo oznacza sztukę
pięknego mówienia, wysławiania się, b) s. 154).
Przygotujcie tematy wystąpień (mogą być zabawne) oraz opracujcie
retorykę. Rzymskim mówcą, który do- kryteria oceny przemówienia (możecie poprosić o pomoc nauczyciela).
równywał sławą Grekowi Demostene- c) Ochotnicy losują po jednym temacie i wygłaszają przemówienia
sowi, był Cyceron (106–43 p.n.e.). Orator „na gorąco”, po krótkim namyśle.
słynął z poczucia humoru, którym chęt- d) Zadaniem słuchaczy będzie ocena treści i formy wystąpień.
nie posługiwał się w swoich mowach.
Badacz twórczości słynnego Rzymiani-
na, Kazimierz Morawski, stwierdził: „Cy- Przykładowe tematy przemówień:
• O wyższości ołówka nad długopisem
ceron miał dowcip przebiegający całą • O korzyściach wynikających z gadulstwa
skalę od niewinnej fraszki do krwawego • O konieczności wprowadzenia obowiązku porannej gimnastyki
sarkazmu zawsze na swe usługi, wojo- • O szkodliwości czytania prognozy pogody
wał nim zwycięsko z przeciwnikami”.

136