Page 93 - polski 8 cz2

Rozmowa po premierze. 3 Krystyna Zachwatowicz (ur. 1930) – sce-
nografka teatralna i filmowa, aktorka,
Kuchnia filmowej Zemsty
reżyserka; opracowała kostiumy do ekra-
Z ANDRZEJEM WAJDĄ i KRYSTYNĄ ZACHWATOWICZ nizacji Zemsty w reż. Andrzeja Wajdy
3
rozmawia Tomasz Fiałkowski

TOMASZ FIAŁKOWSKI: Stanisław Pigoń , wydawca Pism wszyst- 4 Stanisław Pigoń (1885–1968) – historyk
4
kich Fredry, analizując tekst Zemsty, doszedł do wniosku, że jej literatury polskiej, wybitny znawca twór-
akcja toczy się około roku 1815. W wersji filmowej znajdujemy się czości m.in. Adama Mickiewicza, Alek-
w wieku XVIII, w Polsce jak z Kitowicza . Dlaczego taka decyzja? sandra Fredry, Stefana Żeromskiego
5
5 Jędrzej Kitowicz (1727–1804) – historyk
ANDRZEJ WAJDA: Widziano Fredrę jako pisarza już po części miesz- i pamiętnikarz, autor książki Opis oby-
czańskiego, bo przecież Polska XIX wieku powoli przekształca się w Polskę czajów za panowania Augusta III
mieszczańską. Sam Fredro wdał się w korespondencję z władzą austriacką, 6 kontusz – staropolski ubiór męski w po-
żeby uzyskać dla szlachty pozwolenie na noszenie kontuszy – kontusz wyj- staci długiej sukni zapinanej z przodu,
6
mowano już wtedy ze skrzyni od święta. Tymczasem bohaterowie Zemsty z charakterystycznymi rozciętymi ręka-
7
ubierają się tak na co dzień, to nie jest jakiś relikt przeszłości . I tak chcieliśmy wami
ich pokazać. Ich świat odchodzi. Ogromny zamek jest znakiem przeszłości. 7 relikt przeszłości – wyrażenie ozna-
To oni doprowadzili go do ruiny, prawdopodobnie takimi samymi kłótniami, czające np. jakąś rzecz, która pochodzi
jakie pokazał Fredro w Zemście, tylko o coś większego niż dziura w murze. z poprzedniej epoki, ale przetrwała do
dziś w niezmienionej formie
„Tu mieszkamy niby sowy” – wielkość i potęga przepadły przez ich marne
8 fraczek – zdrobnienie od rzeczownika
charaktery. To, mam nadzieję, widać w filmie. frak; rodzaj uroczystego stroju męskiego
Młodzi, Wacław i Klara, poprzez swoje kostiumy przynależą
9 żupan – staropolski ubiór męski w for-
w filmie do tego samego świata co Cześnik i Rejent. [...] mie długiej sukni zapinanej na guziki, ze
KRYSTYNA ZACHWATOWICZ: Robiłam Zemstę dwa razy i zawsze stojącym kołnierzykiem i wąskimi ręka-
Klara i Wacław, zgodnie z tą tradycją, byli postaciami już z XIX wieku. A prze- wami
cież w jednej z ostatnich scen Wacław mówi: „Ale jeśliś człowiek prawy,/ Jaką 10 podgolona czupryna – rodzaj fryzury
taką daj szablinę –/ W Bogu wiara, że nie zginę”. Kiedy wypowiadał te słowa charakterystycznej dla polskiej szlach-
8
9
ubrany w XIX-wieczny fraczek , brzmiały fałszywie; kiedy nosi żupan i ma ty; odznacza się podgoleniem włosów
podgoloną czuprynę , ta kwestia staje się nieodparcie wiarygodna. na równej wysokości na karku oraz nad
10
uszami
Po jakie wzorce Państwo sięgnęli? Słyszałem, że był to Norblin...
ANDRZEJ WAJDA: Oglądaliśmy rysunki Norblina w Muzeum Czarto- 11 Jan Piotr Norblin (1745–1830) – two-
11
ryskich w Krakowie; sięgnąłem po nie po raz pierwszy przed laty, chyba przy rzący w Polsce malarz, rysownik, grafik,
okazji Popiołów . Część z nich znamy z reprodukcji, ale jest też wiele zupełnie z pochodzenia Francuz
12
nieznanych. Norblin rysował z natury, był właściwie fotografem swojej epoki! 12 Popioły – film w reżyserii Andrzeja
Przyjechał, by zebrać materiał do teki kostiumów polskich, która później uka- Wajdy (1965), będący ekranizacją po-
wieści Stefana Żeromskiego o tym sa-
zała się w Paryżu. Ale w tych rysunkach obejrzeć można nie tylko kostiumy, mym tytule
przede wszystkim sposób, w jaki były noszone, gest, jaki im towarzyszył – lu-
dzi tamtej epoki. [...]
KRYSTYNA ZACHWATOWICZ: Prócz Norblina oglądałam też w Ga-
binecie Rycin Muzeum Narodowego w Warszawie tekę rysunków [...] nie-
13 pikowany – określenie sposobu szy-
ustalonego dotąd autora. Zawiera sto kilka wizerunków przedstawicieli jednej cia polegającego na przeszywaniu co
rodziny. Rysunki są bardzo precyzyjne, widać szczegóły stroju i uczesania. najmniej dwóch warstw materiału ście-
Pikowany żupan Wacława znalazłam na jednym z tych rysunków. giem w różnych kierunkach
13
91