Page 94 - polski 8 cz2

Podkreślają Państwo aktualność cech charakteru bohaterów
Zemsty. Czy to jednak nie przesada po dwustu latach mówić o cią-
głości cech charakteru narodowego?
ANDRZEJ WAJDA: Zemsta dawno by zniknęła z repertuaru polskich te-
atrów, gdyby nie żywotność charakterów, jakie przedstawił Fredro. Komedie
14
14 Molier – patrz s. 78 Fredry, podobnie jak komedie Moliera , żyją, ponieważ ich postacie wciąż
na nowo odnajdujemy w naszym własnym otoczeniu. [...]
Spośród postaci filmu jedna wybija się dla mnie na plan pierw-
szy: myślę o Papkinie i o tym, co zrobił z tej roli Roman Polański.
Na ile była to koncepcja reżyserska Andrzeja Wajdy, na ile – kre-
acja Polańskiego?
15 Capitano – czyt. kapitano; charaktery-
styczna postać w tzw. commedii dell’arte ANDRZEJ WAJDA: To jest zamysł Romana Polańskiego. W Zemście Pap-
(czyt. komedii dellarte; patrz s. 77), żołnierz kin to postać skonstruowana na innych prawach niż pozostałe. Jest przyby-
pyszałek, szczycący się swoimi bojo- szem w dwojakim sensie: przybywa z zewnątrz do zamku, ale i do polskiego
wymi czynami, w rzeczywistości kłamca świata z innej literatury. Papkin to postać z włoskiego teatru, Capitano , ma-
15
i tchórz; aktor odgrywający tę rolę był jąca pierwowzór w antyku , w Żołnierzu Samochwale Plauta . Roman Polański
17
16
zwykle strojnie ubrany, nosił maskę z dłu-
gim nosem i wąsami dobrze o tym wiedział; i po to przyjechał do nas z Paryża, żeby zagrać rolę
Papkina, wyprowadzoną z tej właśnie tradycji. [...]
16 antyk – inna nazwa epoki starożytnej
Całość akcji toczy się w scenerii zimowej – czemu miał służyć
17 Plaut (ok. 250–184 p.n.e.) – starożytny ten pomysł?
rzymski komediopisarz, w komedii Żoł-
nierz samochwał stworzył postać zaro- ANDRZEJ WAJDA: To pomysł Jana Prochyry. Dostrzegłem w tym wiel-
zumiałego, przechwalającego się żoł- ką zaletę: odarcie Zemsty ze swojskiego ciepełka, które w teatrze towarzyszy
nierza zwykle tej komedii. Tymczasem tekst Zemsty jest przejmujący, wręcz prze-
szywający. Siła tej sztuki polega na tym, że jej intryga opowiedziana została
18 Pani Barska – nazwa szabli Cześni-
ka, nadana na pamiątkę uczestnictwa z punktu widzenia racjonalnego umysłu autora, a nie z punktu widzenia Cze-
18
w konfederacji barskiej (1768–1772) śnikowej Pani Barskiej . [...]

Janusz Gajos, Daniel Olbrychski,
Katarzyna Figura i Agata Buzek
na planie filmu Zemsta

92