Page 99 - polski 8 cz2

Krok po kroku

Jak napisać recenzję?

Recenzja to rodzaj wypowiedzi publicystycznej, która jest krytycznym – to znaczy zawierającym ocenę – omówieniem
filmu, spektaklu teatralnego, koncertu, dzieła literackiego, wystawy malarstwa itp. Recenzja nie może więc podawać je-
dynie podstawowych informacji o dziele czy też streszczenia jego fabuły (w przypadku filmu bądź książki), ale powinna
zawierać opinie i sądy jej autora na temat różnych elementów utworu lub widowiska.
1 Zanim przystąpisz do pisania recenzji, dowiedz się więcej o omawianym dziele i jego autorze – np. poznaj nazwi-
ska aktorów i realizatorów filmu czy sztuki teatralnej, zapoznaj się z informacjami na temat genezy utworu lub jego
popularności wśród odbiorców. Być może znajdziesz ciekawostkę, którą wykorzystasz, aby w atrakcyjny sposób na-
wiązać do tematu swojej pracy, co przykuje uwagę czytelnika. Przypomnij sobie również znaczenie pojęć z dziedziny
literatury, teatru lub filmu, których użycie w recenzji jest konieczne (np. fabuła, akcja, wątek, świat przedstawiony,
bohaterowie pierwszo- i drugoplanowi, narracja, tematyka i problematyka dzieła, inscenizacja, adaptacja, spektakl,
widowisko, premiera, reżyseria, scenografia, gra aktorów). W razie potrzeby skorzystaj ze słownika języka polskiego
lub słowników specjalistycznych.
2 We wstępie przedstaw recenzowane dzieło – podaj jego tytuł, imię i nazwisko autora. W przypadku książki możesz
też poinformować o miejscu, roku wydania i wydawnictwie, a w przypadku dzieła filmowego lub teatralnego podaj
nazwisko reżysera, miejsce wystawienia dzieła, zasygnalizuj, czy jest ono adaptacją utworu literackiego.
3 W rozwinięciu poinformuj o tematyce utworu, określ jego gatunek, omów elementy świata przedstawionego (czas
i miejsce akcji, kreacje bohaterów, główne wątki fabuły), odnieś się do problematyki dzieła i wartości, jakie, według
ciebie, propaguje. Zwróć też uwagę na sposób narracji (w przypadku dzieła literackiego) i warstwę językową utworu.
Recenzując film lub sztukę teatralną, omów nie tylko kompozycję fabuły, ale też grę aktorów, scenografię, kostiumy,
muzykę czy efekty specjalne. Postaraj się komentować i oceniać przedstawiane kolejno składniki dzieła, nie poda-
waj jedynie informacji (a zwłaszcza nie poprzestań na streszczeniu fabuły). Jeśli np. oznajmiasz, że bohater posługuje
się gwarą ludową, wyraź swoje zdanie, czy jest to zabieg, który wzbogaca kreację tej postaci i sprawia, że staje się
ona bardziej wiarygodna. Jeśli akcja filmu toczy się w określonej epoce (np. w średniowieczu), zwróć uwagę, czy
kostiumy i rekwizyty oddają jej realia. W recenzji adaptacji utworu literackiego należałoby natomiast ocenić, czy
np. dzieło jest wierne oryginałowi, czy wprowadzone zmiany są trafne, czy może reżyser proponuje całkiem nowe
spojrzenie na powszechnie znany tekst. Twoja recenzja nie musi być szczegółowa – napisz o tym, co cię najbardziej
zainteresowało, poruszyło, na co warto zwrócić uwagę.
4 W zakończeniu postaraj się uogólnić swoje sądy i refleksje, odnieś się do dzieła jako całości. Podkreśl jego zalety
i zachęć do poznania dzieła lub wskaż wady, które zniechęcają do poświęcenia mu czasu.
5 Nadaj recenzji tytuł, który zaciekawi czytelnika.

Pomocne słownictwo: kompozycja dzieła – przemyślana, spójna, tradycyjna, nowatorska, oryginalna, chaotyczna, nieupo-
rządkowana, niespójna; fabuła – ciekawa, jedno- lub wielowątkowa, z wydarzeniami w porządku chronologicznym, schema-
tyczna; akcja – trzymająca w napięciu, dynamiczna, tajemnicza, rozbudowana, zaskakująca, nieciekawa, monotonna; język
– bogaty, urozmaicony, oddający charakter postaci, potoczny, stylizowany na gwarę, charakterystyczny dla epoki, bogaty
w środki stylistyczne, prosty, zrozumiały dla każdego, pełen humoru; film, spektakl – ciekawy, interesujący, fascynujący, trady-
cyjny, nowatorski, dostarczający niezapomnianych wrażeń, poruszający, zmuszający do refleksji, widowiskowy, nudny, mono-
tonny; gra aktorska – fascynująca, na wysokim / niskim poziomie, brawurowa, przemyślana; aktor – odtwórca roli..., wcielił się
w rolę..., odegrał..., świetnie oddał charakter postaci, ujmujący, wszechstronny, charakterystyczny, o wielkim talencie, stworzył
znakomitą kreację...; scenografia – bogata, dopracowana w każdym szczególe, surowa, skromna, umowna; muzyka – pod-
kreślająca nastrój danej sceny, wzruszająca, budująca napięcie, podkreślająca atmosferę, niepasująca do obrazu; efekty
specjalne – ciekawe, zaskakujące, perfekcyjnie opracowane, prymitywne, przesadzone.

97