Page 55 - wos 8

Prawa i wolności Ciekawe!

Zbiór uprawnień, które ogólnie nazywamy prawami człowieka, dzielimy na
prawa i wolności. Prawa wynikają wprost z przepisów prawnych. Państwo
jest zobowiązane zapewnić każdemu obywatelowi możliwość korzystania
z tych praw. Jeśli się z tego obowiązku nie wywiązuje, jednostka może za-
skarżyć państwo, powołując się na konkretne przepisy. Przykładami praw są
między innymi: prawo do pracy, prawo do sprawiedliwego sądu, prawo do
nauki czy prawa wyborcze.
Wolności są uprawnieniami do określonego działania. Państwo określa Alexis de Tocqueville (czyt. aleks-i de
jedynie ich granice, a jednostka może korzystać z wolności, o ile nie przekra- tokevil) – francuski myśliciel polityczny
cza tych granic. Jeśli miałby miejsce spór jednostki z organem państwa na tym i dyplomata (żył w latach 1805–1859),
w prostych słowach doskonale określił,
tle, to organ państwa powinien udowodnić, że jednostka przekroczyła te gra- gdzie leżą granice praw i wolności czło-
nice. Wolności to np.: wolność sumienia i wyznania, wolność słowa, wolność wieka: „Wolność człowieka kończy się
uczestniczenia w zgromadzeniach czy wolność stowarzyszania się. tam, gdzie zaczyna się wolność drugie-
go człowieka”.

Na zdjęciu ukazano osobę, która
prezentuje publicznie swoje poglądy,
a więc korzysta z wolności słowa.
Jak sądzisz, czy istnieją jakieś granice
tej wolności, czy też wolno nam mówić,
co tylko chcemy?
Korzystanie z przysługujących praw i wolności może być ograniczone
przez władze państwa. Dzieje się tak najczęściej, gdy jednostka zagraża bez-
pieczeństwu państwa i narusza porządek publiczny, stanowi zagrożenie dla
życia, zdrowia i mienia innych oraz łamie prawa drugiego człowieka. Innymi Ciekawe!
przykładami sytuacji, kiedy prawa i wolności człowieka mogą być zawieszone
bądź ograniczone, jest stan wojenny czy stan klęski żywiołowej. Autorem interesującej opinii na temat
praw człowieka jest Roman Kuźniar –
polski politolog, profesor i dyplomata:
Podział praw i wolności człowieka „Nie trzeba być uczonym, doktorem, stu-
Prawa i wolności człowieka dotyczą różnych sfer jego życia i działalności: dentem, kimkolwiek w tym rodzaju, żeby
osobistej, obywatelskiej, gospodarczej, kulturalnej czy związanej ze środowi- doceniać wartość praw człowieka i wie-
dzieć, że mają one sens. Wystarczy być
skiem naturalnym. Z tego względu można zatem podzielić je na dziedziny prawym człowiekiem, by chcieć je posia-
czy kategorie, często wzajemnie zależne i uzupełniające się (szerzej o tym dać, odczuwać ich brak, gdy ich nie ma
w następnym podrozdziale). i chcieć o nie walczyć”.

53