Page 56 - wos 8

Prawa i wolności człowieka

ekonomiczne, so-
Prawa solidarnościowe – prawa osobiste polityczne cjalne i kulturalne solidarnościowe
odnoszące się do zbiorowości. Do ich
realizacji potrzebne są braterstwo
oraz ludzka solidarność. Przykładami Podział praw i wolności człowieka.
praw solidarnościowych są: prawo Prawa i wolności człowieka przysługują każdej jednostce bez względu na
do pokoju, prawo do czystego
środowiska, prawo do wspólnego wiek, rasę, płeć, wyznanie, przynależność państwową czy miejsce zajmowa-
dziedzictwa ludzkości. ne w społeczeństwie. Istnieją one niezależnie od prawa ustanawianego przez
dane państwo, natomiast obowiązkiem państwa jest ich respektowanie oraz
kształtowanie odpowiedniego środowiska do ich ochrony. Prawa i wolności
człowieka mają charakter:
• przyrodzony – jednostka nabywa je z chwilą urodzenia, a według spo-
łecznej nauki Kościoła – z chwilą poczęcia,
• powszechny – przysługują każdej jednostce ludzkiej z samego faktu by-
cia człowiekiem; aby z nich korzystać, nie trzeba spełniać żadnych dodat-
kowych warunków,
• niezbywalny – jednostka nie może z nich zrezygnować ani przekazać
Ciekawe!
ich innej jednostce,
Powszechna Deklaracja Praw Człowie-
ka ONZ jest dokumentem, który ma re- • nienaruszalny – władza państwowa czy inna jednostka nie może po-
kordową liczbę tłumaczeń. W 70 lat od zbawić kogoś praw, ograniczyć możliwości korzystania z nich,
jej powstania została przetłumaczona • równy – należne są każdemu w jednakowym stopniu,
na ponad 500 języków i dialektów. • niepodzielny – obowiązują całościowo, nie można ich dowolnie wybie-
rać i tylko niektóre uznawać za obowiązujące.

Godność człowieka źródłem jego praw
Godność stanowi najwyższą i bezwzględną (niezależną od innych czynników)
wartość człowieka. W literaturze przedmiotu godność człowieka jest definio-
wana jako poczucie człowieczeństwa, poczucie wartości istoty ludzkiej zasłu-
gującej na szacunek własny i innych ludzi. Przysługuje ona wszystkim ludziom
w tym samym, równym stopniu, bez względu na jakiekolwiek zasługi lub za-
niedbania, zdrowie psychiczne, chorobę czy inne czynniki różnicujące ludzi.
Przykładami dokumentów odnoszących się do godności człowieka są:
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (ONZ, 1948 r.),
• Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Rada
10 grudnia obchodzimy Europy, 1950 r.),
Międzynarodowy Dzień Praw • Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (ONZ, 1966 r.),
Człowieka, ustanowiony • Międzynarodowy Pakt Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kultural-
przez ONZ w rocznicę uchwalenia
Powszechnej Deklaracji Praw nych (ONZ, 1966 r.),
Człowieka. • Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej (2000 r.).

54