Page 74 - biologia 7

Uzębienie stałe człowieka składa się z 32 zębów: po 16 w szczęce i w żuchwie. Zarówno w szczęce, jak i w żuchwie
znajdują się: 4 siekacze, 2 kły, 4 zęby przedtrzonowe i 6 zębów trzonowych. Zębów mlecznych jest 20.
Każdy ząb składa się z korony, szyjki i korzenia. Od zewnątrz okrywa go szkliwo, pod nim znajduje się zębina,
a najgłębiej jest unaczyniona i unerwiona miazga.
Wzór zębowy człowieka pozwala łatwo zapamiętać liczbę i rodzaj zębów w szczęce górnej i w żuchwie.

3 2 1 2 2 1 2 3 szczęka górna

3 2 1 2 2 1 2 3 żuchwa

siekacze kły zęby przedtrzonowe zęby trzonowe

Układ pokarmowy składa się z przewodu pokarmowego i gruczołów biorących udział w trawieniu. Funkcją tego
układu jest pobieranie i trawienie pokarmu, wchłanianie strawionego pokarmu i usuwanie niestrawionych resztek.

Odcinek przewodu Funkcja Przystosowania do pełnionej funkcji
pokarmowego
jama ustna • odgryzanie kęsów pokarmu i jego rozdrabnianie • zęby
• mieszanie pokarmu ze śliną, rozpoznawanie smaku • język
gardło • połykanie uformowanych kęsów pokarmu • silnie ukrwiona błona śluzowa

przełyk • przesuwanie kęsów pokarmu do żołądka • mięśnie, tkanka łączna i nabłonkowa (błona
śluzowa)

żołądek • gromadzenie pokarmu, jego mieszanie z sokiem • mięśnie
żołądkowym i upłynnianie • fałdy pokryte błoną śluzową
• wydzielanie soku żołądkowego, który zawiera • gruczoły produkujące kwas solny i enzymy
kwas solny (odkażający pokarm) i pepsynę trawienne
jelito cienkie • dalsze trawienie pokarmu (w dwunastnicy • błona śluzowa z gruczołami produkującymi
znajduje się ujście przewodów z trzustki i wątroby) enzymy trawienne
• końcowy etap trawienia z udziałem soku • wewnętrzna warstwa silnie pofałdowana
jelitowego z kosmkami jelitowymi
• wchłanianie składników pokarmowych • mięśnie (ruchy perystaltyczne)

jelito grube • zagęszczanie niestrawionych resztek pokarmu • błona śluzowa pofałdowana, ale bez kosmków
(resorpcja wody i soli mineralnych) • mięśnie (ruchy perystaltyczne)
• formowanie kału i jego usuwanie • zwieracz odbytu (mięsień)

Gruczoły biorące
Funkcja
udział w trawieniu
ślinianki • produkcja i wydzielanie śliny zawierającej amylazę

wątroba • produkcja i wydzielanie żółci, która przygotowuje tłuszcze do trawienia
• magazynowanie witamin i glukozy (w postaci glikogenu)
• wychwytywanie z krwi szkodliwych substancji i ich rozkład

trzustka • produkcja soku trzustkowego zawierającego enzymy: trypsynę, amylazę trzustkową i lipazę
• produkcja i wydzielanie hormonów regulujących poziom cukru we krwi (insulina, glukagon)

72

06.12.2022 16:40:05
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 72 06.12.2022 16:40:05
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 72