Page 71 - biologia 7

Prawidłowa masa ciała
masa ciała [kg]
Duża część młodych dziewcząt i chłopców jest niezadowolona ze swojej figu- BMI = wzrost [m ]
2
2
ry i wskazań wagi. Czy rzeczywiście są powody do niepokoju? W znalezieniu
odpowiedzi na to pytanie jest pomocny indeks masy ciała, w skrócie określany 2.12 Wzór na obliczenie BMI
jako BMI (od ang. Body Mass Index, czyt. body mes indeks).
Jeśli dzienne racje pokarmowe nie zaspokajają zapotrzebowania ener-
getycznego, wówczas organizm człowieka zaczyna zużywać zgromadzone
zapasy. Takie osoby mają niedowagę w stosunku do prawidłowej masy ciała
(tab. 2.5). Wygłodzeni, wycieńczeni ludzie są podatni na różnorodne cho- Tabela 2.6 Klasyfikacja masy
roby. Wyniszczony głodem organizm przestaje spełniać swoje podstawowe ciała w zależności od BMI według
funkcje, czego konsekwencją może być śmierć. Niedożywienie i głód szcze- WHO (Światowej Organizacji
Zdrowia)
gólnie źle wpływają na wzrost i rozwój dzieci, stając się przyczyną wielu wad
i chorób (il. 2.13). Klasyfikacja
2
Inne problemy natury dietetycznej dotykają ludzi z krajów wysoko rozwi- masy ciała BMI [kg/m ]
niętych. Znaczna ich część stale przekracza dzienną normę zapotrzebowania
energetycznego, czyli przejada się. Powoduje to wzrost masy ciała ponad war- niedowaga < 18,5
tość prawidłową. Mówimy wówczas o nadwadze, a w skrajnych przypadkach norma 18,5–24,9
– o otyłości, czyli zwiększeniu masy ciała przez nagromadzenie nadmiernej
ilości tkanki tłuszczowej. Organizm otyłego człowieka nie nadąża z zagospo- nadwaga 25,0–29,9
darowaniem nadmiaru glukozy we krwi, a to może być pierwszym krokiem do I° otyłości 30,0–34,9
cukrzycy (patrz s. 220).
Otyłość jest problemem nie tylko medycznym – ludzie otyli są podatni II° otyłości 35,0–39,9
na choroby – ale także społecznym – dotyka wielu milionów ludzi w krajach III° otyłości ≥ 40
rozwiniętych. Przyczyny otyłości są różne. Może być ona wynikiem niewła-
ściwych nawyków żywieniowych i przejadania się, ale nie tylko. Niepohamo-
wane jedzenie może wynikać z zaburzeń w funkcjonowaniu obszarów mózgu
odpowiadających za kontrolę spożycia pokarmów.
W walce z nadwagą i otyłością konieczne jest zwrócenie uwagi na kalo-
ryczność pokarmów, a więc przede wszystkim unikanie wysokokalorycz-
nej żywności przetworzonej bogatej w tłuszcze i sól – takiej jak chipsy.
Należy wystrzegać się nadmiaru cukru i zwrócić uwagę, by posiłki były
bogate w warzywa i owoce.
Absolutnie jednak nie można się głodzić. Podstawowym wskazaniem
dietetycznym musi być zawsze piramida zdrowego żywienia i stylu życia. Nie-
wielkie objętościowo posiłki powinny być regularne, spożywane 5 razy dzien-
nie. Nieodzownym elementem jest codzienna aktywność fizyczna w dowolnej
formie. Jeżeli uznajesz, że musisz się odchudzać, konieczna jest konsultacja
z lekarzem i dietetykiem.
Niektórzy ludzie stosują bardzo wymyślne diety albo znacznie ograni- 2.13 Istnieją regiony, gdzie ludzie
czają posiłki. Bywa to często przyczyną poważnych chorób już w młodości cierpią głód, np. w niektórych
krajach afrykańskich. Niedożywione
– stanów zapalnych i wrzodów żołądka. W starszym wieku może to skutko- dzieci, cierpiące na przewlekły
wać wystąpieniem m.in. osteoporozy czy nadciśnienia tętniczego krwi (patrz niedobór białka i węglowodanów,
temat 3.5). mają silnie wzdęte brzuchy

69

1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 69 06.12.2022 16:40:04
06.12.2022 16:40:04
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 69