Page 158 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

5.8 Ruch prostoliniowy jednostajnie opóźniony

Podejmij temat O O Czy czas wznoszenia jest równy czasowi spadania?

Jaki ruch nazywamy prostoliniowym jednostajnie opóźnionym?
Wiesz już, że ruch niejednostajny (zmienny) może być też opóźniony. Jako
przykłady takiego ruchu można podać hamowanie samochodu lub pociągu
czy rzut pionowy do góry.

Jeżeli wartość prędkości maleje w każdej sekundzie ruchu o tę samą wartość,
to ruch taki nazywamy jednostajnie opóźnionym.

Ruch prostoliniowy jednostajnie opóźniony opisujemy takimi samymi
wielkościami jak ruch jednostajnie przyspieszony.

Wspominaliśmy, że przyspieszenie Wartość przyspieszenia w ruchu prostoliniowym
jest wielkością wektorową. W związku jednostajnie opóźnionym
z tym wartość przyspieszenia (długość
wektora) nie może być ujemna. Dlatego Wartość przyspieszenia (zwanego czasami opóźnieniem) w ruchu opóźnio-
właśnie wartość przyspieszenia nym obliczamy ze wzoru:
obliczamy z podanego wzoru. Zawsze a = v 0 – v
od większej wartości prędkości t
odejmujemy mniejszą. Dlaczego tak v 0 – wartość prędkości początkowej, v – wartość prędkości końcowej
jest, dowiesz się, gdy poznasz rachunek
wektorowy.
Wielkość ta informuje nas, o ile maleje wartość prędkości ciała w jednost-
ce czasu. W ruchu jednostajnie opóźnionym przyspieszenie ma stałą wartość.

Wykres wartości prędkości w ruchu prostoliniowym
jednostajnie opóźnionym
m
Rozpatrzmy przypadek ciała, którego szybkość początkowa wynosi 5 i w każ-
s
m
v ( ) dej sekundzie ruchu maleje o 1 .
m
s
s
W tabeli zamieszczono wartości prędkości po kolejnych sekundach ruchu.
5
4
3 t (s) 0 1 2 3 4 5
m
2 v ( ) 5 4 3 2 1 0
1 s
0
1 2 3 4 5 t (s) W układzie współrzędnych zaznaczamy punkty o współrzędnych (0, 5),
(1, 4), (2, 3), (3, 2), (4, 1) oraz (5,0). Następnie łączymy je prostą, czyli rysujemy
5.19 Wykres zależności wartości
prędkości od czasu wykres zależności wartości prędkości od czasu (il. 5.19).

156