Page 68 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

W jaki sposób rozszerzają się ciecze?
Sprawdzimy, co się będzie działo z podgrzaną wodą umieszczoną w szklanej, zakorkowanej butelce, w której znajduje
się szklana rurka.

Doświadczenie 17.

Badamy, jak się zachowują ciecze na skutek ogrzewania

Niezbędne przedmioty: kolba kulista z zabarwioną wodą, zatkana korkiem
z rurką w środku, naczynie z gorącą wodą

Wykonanie:
• Połóż ręce na butelce i potrzymaj je tam chwilę. Obserwuj poziom
cieczy w rurce.
• Włóż butelkę do naczynia z gorącą wodą i znów obserwuj poziom
cieczy w rurce.
• Wyjmij butelkę z naczynia i zobacz, co się dzieje z cieczą.

Obserwacje:
• Ciecz w rurce po ogrzaniu butelki rękami nieznacznie się podnosi.
• Po włożeniu butelki do naczynia z gorącą wodą poziom wody
wyraźnie się podnosi.
• Po ostygnięciu cieczy poziom wody wraca do stanu pierwotnego.
Wniosek: Ciecze na skutek ogrzewania zwiększają swoją objętość.

Obserwowane w doświadczeniu zjawisko nazywa się rozszerzalnością temperaturową cieczy.
Przyrost objętości 1 dm substancji przy wzroście temperatury o 1°C (od 20°C do 21°C) przedstawiają tabela 9.
3
i diagram 1.

Tabela 9. Przyrosty objętości wybranych substancji przyrost
objętości 1,62
w cm (ΔV)
3
Substancja (1 dm ) Przyrost objętości w cm 3 1,4
3
1,2
eter 1,62 1 0,96 1,10
0,8
alkohol etylowy 1,10
0,6 0,49
nafta 0,96 0,4 0,21
0,2 0,18
gliceryna 0,49
etylowy
woda 0,21 rtęć woda gliceryna nafta alkohol eter
rtęć 0,18
Diagram 1. Przyrosty objętości wybranych substancji

Jak widzisz, przyrost objętości ΔV jest różny dla różnych cieczy. Dla każdej substancji jest wprost propor-
cjonalny do przyrostu temperatury: ΔV ~ Δt.

66