Page 69 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Zastosowanie zjawiska rozszerzalności cieczy

Zjawisko rozszerzalności cieczy znalazło zastosowanie w termoskopach i ter-
mometrach cieczowych. Termoskop (il. 3.11) składa się z wąskiej, szklanej rurki,
z jednej strony zakończonej zbiorniczkiem z cieczą. Ta wąska rurka znajduje się
w zasklepionej szerszej rurce. Jeżeli termoskop umieścisz w mieszaninie wody
i lodu, wskaże poziom 0°C, we wrzącej wodzie natomiast – poziom odpowia- 100ºC
dający 100°C. Jeżeli odcinek od 0°C do 100°C podzielisz na 100 części, to od-
ległość między sąsiednimi kreseczkami odpowiadać będzie jednemu stopniowi
w skali Celsjusza (1°C). W ten sposób z termoskopu otrzymasz termometr. Jak
wiesz, termometr służy do mierzenia temperatury ciał. W zbiorniczku termo-
metru laboratoryjnego znajduje się rtęć lub alkohol. Zbiorniczki termometrów
pokojowych, zaokiennych i kąpielowych wypełnione są zabarwionym alkoho-
lem. Obecnie nie używa się już termometrów lekarskich napełnionych rtęcią.
Pod wpływem ogrzewania ciecz się rozszerza, podnosi się jej poziom
w wąskiej rurce, jednocześnie wskazując odpowiednią temperaturę na skali. 0ºC

Wyjątkowa rozszerzalność temperaturowa wody
Woda jest niezwykłą substancją, która przy ogrzewaniu zachowuje się inaczej
niż inne ciecze. 3.11 Termoskop

Doświadczenie 18.

Badamy rozszerzalność temperaturową wody

Hipoteza: Woda nie zwiększa objętości podczas ogrzewania w pewnym zakresie temperatur.
Niezbędne przedmioty: duży szklany słoik lub wysoka zlewka, woda, lód, dwa (może być jeden) termometry laboratoryjne,
statyw, sznurek, linijka

Wykonanie:
• Do zlewki nalej wody (do około połowy wysokości) o temperaturze pokojowej.
• Następnie wsyp drobno potłuczony lód tak, aby stanowił co najmniej kilkucentymetrową
warstwę.
• Zanurz termometr przymocowany nitką do statywu tak, aby jego zbiorniczek znajdował się tuż
pod powierzchnią wody na górze zlewki, i odczytaj jego wskazanie.
• Obniżaj stopniowo termometr o około 2 cm i mierz temperaturę na określonym poziomie.
• Drugi termometr wstaw do zlewki i odczytaj temperaturę, jaką wskazuje termometr na dnie.
Jeśli masz jeden termometr, to wykonaj ostatni pomiar na dnie zlewki.
Obserwacje i pomiary:
• Lód pływa po powierzchni wody na górze zlewki.
• Termometr umieszczony w lodzie wskazuje temperaturę 0°C.
• Im głębiej, tym temperatura jest wyższa.
• Termometr umieszczony w wodzie na dnie zlewki wskazuje temperaturę 4°C.
Wniosek: Woda w temperaturze 4°C ma najmniejszą objętość, a więc największą gęstość.
Woda nie zwiększa objętości podczas ogrzewania pomiędzy 0°C a 4°C.

67