Page 189 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

5.4 Oddziaływanie pola magnetycznego na przewodnik z prądem

Podejmij temat O O Dlaczego przewodnik z prądem umieszczony między biegunami magnesu
jest wciągany do jego wnętrza lub z niego wypychany?

Siła magnetyczna (elektrodynamiczna)

Wiesz już, że wokół każdego przewodnika z prądem istnieje pole magnetycz-
ne, w którym na igłę magnetyczną działa siła magnetyczna. Zgodnie z trzecią
zasadą dynamiki Newtona igła magnetyczna, a dokładniej pole wytworzone
wokół niej, powinna również oddziaływać na przewodnik z prądem siłą mag-
netyczną.
Czy tak jest, przekonamy się, wykonując doświadczenie. Igłę magnetycz-
ną zastąpimy magnesem trwałym.

Doświadczenie 45.

Badamy oddziaływanie pola magnetycznego na przewodnik z prądem
Niezbędne przedmioty: magnes podkowiasty, lekka ramka aluminiowa lub wykonana z drutu miedzianego, bateria płaska,
statyw, przewody, ewentualnie krokodylki

Wykonanie:
• Umieść między biegunami magnesu podkowiastego
zawieszoną na statywie lekką ramkę.
• Połącz ją na chwilę z baterią (źródłem prądu stałego)
i obserwuj, co się dzieje.
• Powtórz doświadczenie, raz zmieniając kierunek (zwrot)
prądu (poprzez zmianę podpięcia przewodów do
biegunów baterii), drugim razem – zmieniając bieguny
magnesu podkowiastego (obrót magnesu). Za każdym
razem obserwuj zachowanie ramki.
Obserwacje: Po podłączeniu do źródła prądu ramka
wychyla się z położenia równowagi. Po
zmianie kierunku prądu odchyla się w drugą
stronę. Zmiana biegunów magnesu również
powoduje zmianę odchylenia ramki.

Wnioski:
• Ramka wychyla się z położenia równowagi, gdy płynie przez nią prąd, a więc musi działać na ramkę siła magnetyczna ze
strony pola magnetycznego magnesu. Siłę, z jaką pole magnetyczne działa na przewodnik z prądem, nazywamy siłą
elektrodynamiczną (magnetyczną).
Kierunek i zwrot siły elektrodynamicznej zależy od kierunku prądu płynącego w przewodniku oraz zwrotu linii pola
magnetycznego magnesu, w którym umieszczony jest przewodnik z prądem.

187