Page 190 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Kierunek i zwrot siły magnetycznej (elektrodynamicznej)
N W doświadczeniu mogłeś zaobserwować, że kierunek przepływu prądu i linie
pola magnetycznego magnesu są do siebie prostopadłe. Kierunek i zwrot siły
F B I elektrodynamicznej można wyznaczyć za pomocą reguły lewej dłoni.

S F I Jeżeli lewą dłoń ułożymy tak, aby jej wewnętrzna strona zwrócona była w stronę

bieguna północnego N (linie pola magnetycznego wchodzą wówczas w dłoń),
a cztery wyprostowane palce skierowane były zgodnie z kierunkiem płynącego
prądu, to odchylony kciuk wskaże zwrot i kierunek siły elektrodynamicznej.

5.22 Reguła lewej dłoni Musisz pamiętać, że:
• siła elektrodynamiczna działa na przewodnik z prądem tylko wówczas,
gdy przewodnik nie jest ułożony równolegle do linii pola magnetycz-
nego, w którym się znajduje,
• siła elektrodynamiczna działa zawsze w kierunku prostopadłym do kie-
runku linii pola magnetycznego.

Od czego zależy wartość siły elektrodynamicznej?

Możesz powtórzyć poprzednie doświadczenie, zwiększając natężenie prądu
w przewodniku (dwie baterie połączone szeregowo), a następnie używając
szerszego i silniejszego magnesu podkowiastego (il. 5.23). Zauważysz, że ram-
ka, przez którą płynie prąd o większym natężeniu, wychyliła się o wiele bar-
dziej z położenia równowagi. Podobny efekt zauważysz, używając silniejszego
i szerszego magnesu. Zaobserwujesz też, że przy szerszym magnesie wzrasta
długość przewodnika znajdująca się w jednorodnym polu magnetycznym. Na
podstawie doświadczeń i naszych rozważań możemy sformułować następują-
cy wniosek:

Wartość siły elektrodynamicznej jest wprost proporcjonalna do natężenia
prądu płynącego przez przewodnik oraz do długości przewodnika znajdującego
się w polu magnetycznym i jest tym większa, im silniejsze pole magnetyczne
oddziałuje na przewodnik z prądem.

S S S S
S S S S S S S S S S S S

N N N N
N N N N N N N N N N N N
5.23 Wartość siły elektrodynamicznej rośnie wraz ze wzrostem natężenia prądu,
długości przewodnika oraz zastosowania silniejszych magnesów (wzrost wartości
indukcji magnetycznej)

188