Page 86 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Dźwięk to fala akustyczna rozchodząca się w ośrodku sprężystym (powietrzu,
metalu, wodzie) – jest ona falą podłużną.
Jednocześnie jest to wrażenie słuchowe wywołane tą falą.
Ciała drgające, którym towarzyszą dźwięki, nazywamy źródłami dźwięku.

Wokół nas występują zarówno naturalne źródła dźwięku, jak i wytwo-
rzone przez człowieka. Do tych pierwszych zaliczymy: struny głosowe ludzi,
zwierząt, spadającą wodę w wodospadzie, wodę płynącą w rzece, brzęczenie
owadów, grzmoty. W drugiej grupie znajdują się drgające z określoną czę-
stotliwością przedmioty, np. instrumenty muzyczne, kamertony, generatory
drgań akustycznych. Szczególnymi źródłami dźwięków są właśnie instru-
menty muzyczne. Wyróżniamy wśród nich m.in. strunowe, perkusyjne,
dęte, elektryczne.
W instrumentach strunowych źródłem dźwięku jest drgająca napięta stru-
2.24 Drgania brzeszczotu są
źródłem fali podłużnej rozchodzącej na; w dętych – drgający słup powietrza; w perkusyjnych – drgające elementy
się w powietrzu perkusji, zaś w elektrycznych – drgania elektryczne.

Więcej na temat

Jak działa zmysł słuchu człowieka?

W ośrodku, w którym rozchodzi się fala akustyczna, powstają chwilowe zagęszczenia i rozrzedzenia cząste-
czek ośrodka. W ten sposób w powietrzu obok ciśnienia atmosferycznego powstaje dodatkowe ciśnienie fali
dźwiękowej, zwane ciśnieniem akustycznym. Zmiany ciśnienia, które są niewielkie, ale często występujące,
rejestruje dzięki błonie bębenkowej nasze ucho. Drgania błony bębenkowej przenoszone są przez kosteczki
słuchowe – młoteczek, kowadełko, strzemiączko – do ślimaka w uchu wewnętrznym.
Ślimak jest ostatnim odcinkiem
układu przewodzącego dźwięk. młoteczek strzemiączko nerw słuchowy
W kanale ślimaka znajduje się
narząd Cortiego, w którym miesz-
czą się komórki słuchowe pokryte
rzęskami. Zmysłem słuchu odbie-
ramy tylko te drgania, które pobu-
dzają rzęski komórek słuchowych,
czyli drgania o częstotliwościach fala akustyczna
z zakresu od 16 Hz do 20 000 Hz.
Komórki słuchowe zamieniają drga-
nia mechaniczne w impulsy ner-
wowe (elektryczne), które wzdłuż
włókien nerwu słuchowego prze-
kazywane są do mózgu, gdzie błona bębenkowa kowadełko ślimak
powstaje wrażenie słuchowe. Budowa ucha

84