Page 91 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Doświadczenie 23.

Oglądamy różne dźwięki
Niezbędne przedmioty: komputer z programem do wizualizacji dźwięków (np. Windows Media Player (czyt. łindoł midje
plejer), Winscope (czyt. łinskeup) lub inny bezpłatny), mikrofon, głośniki lub słuchawki, ewentualnie
różne instrumenty muzyczne, kamertony, także nagrania rozmaitych dźwięków (pamiętaj, że tylko
niektóre programy mają możliwość odtwarzania dźwięków z zapisanych plików)
Uwaga: Możesz wykorzystać również smartfon. Wyszukaj aplikację pod hasłem „oscyloskop” (ang. oscilloscope).

Wykonanie:
• Wybierz i uruchom program do wizualizacji dźwięków (sprawdź, czy mikrofon
jest włączony lub ewentualnie podłącz mikrofon do komputera).
• Obejrzyj wykresy różnych dźwięków: swojego głosu (np. szeptu, śmiechu,
śpiewu, słów wypowiedzianych niskim i wysokim głosem), kamertonów,
instrumentów muzycznych, hałasu itp. lub odtwarzaj pliki z różnymi dźwiękami.
• Zapisz obrazy z wykresami lub zrób zrzut z ekranu z obrazami dźwięków.
• Zaobserwuj charakterystyczne cechy obrazu odpowiadające dźwiękom
cichym i głośnym oraz wypowiedziane niskim i wysokim głosem.
• Wskaż na wykresach, co odpowiada głośności dźwięku (amplitudzie drgań)
oraz wysokości dźwięku (okresowi drgań).
Obserwacje: Analiza wykresów pozwala zauważyć, że im głośniejszy dźwięk, tym amplituda fali jest większa. Im wyższy
dźwięk, tym okres fali mniejszy, czyli częstotliwość dźwięku jest większa.

Rozchodzenie się dźwięków w różnych ośrodkach
Fala akustyczna może rozchodzić się nie tylko w powietrzu, ale i w innych ośrodkach sprężystych – w innych gazach,
cieczach i ciałach stałych. W danym ośrodku i w danych warunkach wartość prędkości rozchodzenia się dźwięku jest
stała. Jej wartość zależy od rodzaju ośrodka, w którym się rozchodzi, jego właściwości fizycznych oraz od temperatury.
Na przykład w powietrzu szybkość dźwięku zależy od gęstości, temperatury i wilgotności powietrza oraz od ciśnienia
atmosferycznego.

Tabela 5. Wartość prędkości dźwięku w wybranych ośrodkach

Ośrodek powietrze woda drewno stal ziemia szkło
( s )
m
Szybkość w temp. 20°C 340 1497 3500–4500 5130 5580 5170–5950

89