Page 13 - polski 7 cz 2

8. Poniższe związki wyrazowe mogą mieć znaczenie dosłowne i przenośne.
Udowodnij to. Przeanalizuj je według wzoru: nastąpić komuś na odcisk –
znaczenie dosłowne: ktoś komuś nadepnął na odcisk; znaczenie przenośne:
ktoś się komuś naraził, zdenerwował kogoś. Frazeologizmów używa się przede
wszystkim w języku potocznym, w emo-
cjonalnych wypowiedziach. Nie nale-
ży ich wtedy poprzedzać wyrażeniami
mieć oczy szeroko otwarte prawa ręka
typu w cudzysłowie lub przysłowiowy,
przysłowiowe (np. Można powiedzieć
w cudzysłowie, że zdarli z niego skórę;
9. Powiedz, jak można by wyjaśnić pochodzenie poniższych związków To była przysłowiowa zmowa milcze-
wyrazowych, biorąc pod uwagę ich znaczenie przenośne: nia), jak to się często słyszy. Związków
• twardy orzech do zgryzienia: „problem trudny do rozstrzygnięcia”, frazeologicznych powinno się unikać
• trzęsienie ziemi: „nagłe zmiany w ustalonym porządku”, w języku oficjalnym, np. podczas uro-
• jeść komuś z ręki: „być komuś całkowicie podporządkowanym”.
czystego przemówienia.
10. Określ typ związków ze względu na budowę. Jak są one nacechowane
– pozytywnie czy negatywnie?

mieć pstro w głowie z otwartą przyłbicą

mieć przewrócone w głowie coś pozostawia wiele do życzenia

11. Jak myślisz – dlaczego ludzie tak chętnie używają związków frazeologicz-
nych w swoich wypowiedziach? Podaj dwie przyczyny i zapisz je.

12. Doradź krótko, jak powinien się zmienić ktoś, o kim mówią:
• Jesteś w gorącej wodzie kąpany. Moja rada: ...
• Zbyt często twoje wiadomości są wyssane z palca. Moja rada: ...
• Zdarza ci się pleść androny. Moja rada: ...
• Masz tyle pomysłów, ale to tylko słomiany zapał. Moja rada: ...
• Zazwyczaj siedzisz z założonymi rękami. Moja rada: ...
• Chociaż znasz odpowiedź, zawsze siedzisz jak mysz pod miotłą.
Moja rada: ...

Więcej na temat

Jak powstają frazeologizmy?

nie zasypiać gruszek w popiele zakopywać topór wojenny
Dawniej pieczono gruszki w gorącym popiele w piecu. Podczas palenia fajki pokoju Wielki Duch Indian ame-
Należało czuwać, aby ich nie spalić. Nie można było rykańskich nakazywał im zakopać w ziemi tomahawki,
zatem zasnąć ani na moment. Dziś zwrot ten znaczy noże i inną broń, aby nie myśleli w tym czasie o walce.
„nie zaniedbywać ważnych spraw; umiejętnie wykorzy- Znaczenie współczesne związku: „puścić w niepamięć
stywać nadarzające się sytuacje”. urazy, zapomnieć krzywdy, zakończyć walkę”.

11