Page 98 - polski 7 cz 2

8. Wypisz do zeszytu w tabeli rodziny wyrazów. Podkreśl rdzenie i wskaż rdzenie oboczne.

wozić światło waga światłość ważyć wózek ważenie świetlny
wagowy wózeczek wozak świetlisty wózkowy świetlik

rodzina wyrazów nr 1 rodzina wyrazów nr 2 rodzina wyrazów nr 3

rdzenie: ... rdzenie: ... rdzenie: ...

9. Sprawdź, czy opanowałeś wiadomości ze słowotwórstwa.
a) Napisz w zeszycie wyrazy podstawowe do podanych niżej.
b) Oddziel podstawę słowotwórczą od formantu w wyrazach pochodnych.
c) Nazwij formanty.
d) Wybierz jeden wyraz, utwórz od niego rodzinę wyrazów (uporządkuj je na wykresie podobnym to tego z zadania 7).

sówka rzeczowy ocieplić podholować założyciel roczny policzyć wicestarosta bieg

Więcej o języku

Jak zapisywać formanty w wyrazach pochodnych?

Aby nie popełnić błędów w pisowni wielu wyrazów pochodnych:
Zwracaj uwagę na znaczenie wyrazu, który zapisujesz.
Nazwy przedstawicieli zawodów lub wykonawców czynności tworzymy najczęściej za pomocą przyrostka -arz (np.
lekarz, murarz). Jest jednak grupa wyrazów obcego pochodzenia, które kończą się podobnie brzmiącą cząstką,
jednak pisaną inaczej, np. garaż, bagaż, pejzaż.

Zastanów się, na jaką głoskę kończy się temat wyrazu, zanim utworzysz od niego wyraz za pomocą przyrost-
ków -dztwo, -ctwo, -dzki, -cki.
Formantów -dztwo i -dzki używamy do tworzenia rzeczowników i przymiotników od wyrazów, których temat kończy
się spółgłoskami d, dz, dź (np. dowodzić – dowództwo, Bagdad – bagdadzki).
Formantów -ctwo i -cki używamy do tworzenia rzeczowników i przymiotników od wyrazów, których temat kończy
się spółgłoskami t, c, ć, cz, k (jeździć – jeździectwo, kupiec – kupiecki).

Przyjrzyj się pierwszej głosce wyrazu, od którego chcesz utworzyć inny wyraz za pomocą przedrostków z-, s-, ś-.
Przedrostek z- poprzedza podstawę słowotwórczą zaczynającą się na głoskę dźwięczną lub bezdźwięczne: h, s,
ś, sz (np. zrzucać, zszyć), natomiast formant s- poprzedza pozostałe głoski bezdźwięczne, w tym ch (np. sfilmować,
schować). Przedrostek ś- zapisujemy przed głoską ć (zapisywaną też jako ci), np. ściąć.

W razie wątpliwości korzystaj ze słownika ortograficznego z zasadami pisowni.

96