Page 65 - biologia 7
P. 65

Wiruso                                                                           Profi laktyka
          Wirusowe zapalenie wątroby (WZW)we zapalenie wątroby (WZW)
          To choroba zakaźnachoroba zakaźna wywoływana przez wirusy zapalenia wątroby. W zależno-
          ś ści od rodzaju wirusa atakującego wątrobę wyróżniamy: WZW A – zapalenie ci od rodzaju wirusa atakującego wątrobę wyróżniamy: WZW A – zapalenie
          w
          wywoływane przez wirus zapalenia wątroby typu A (HAV), WZW B – przez wirus ywoływane przez wirus zapalenia wątroby typu A (HAV), WZW B – przez wirus
          H
          HBV, a także WZW C – spowodowane wirusem HCV.  BV, a także WZW C – spowodowane wirusem HCV.


                               Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A)                   • Higiena osobista.
                               – potocznie nazywane żółtaczką pokarmową
                                                                                           • Mycie produktów Mycie produktów
                               Przyczyny: zakażenie wirusem HAV poprzez spożycie            żywnościowych, które tego
                               zakażonego wirusem pokarmu lub wody.                         wymagają.
                               Objawy: osłabienie, gorączka, nudności, wymioty, żół-       • Szczepienia ochronne.
          Zabarwione na żółto abarwione na żółto   taczka, czyli żółte zabarwienie skóry i oczu, uporczywe aczka, czyli żółte zabarwienie skóry i oczu, uporczywe
          Z
                               t
          b
          białka oczu iałka oczu
                               swędzenie skóry.
                               Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B)
                               P
                               Przyczynyrzyczyny: zakażenie HBV poprzez zakażoną krew, tak-
                               ż że przez kontakt seksualny, jeśli dojdzie do przerwania e przez kontakt seksualny, jeśli dojdzie do przerwania   • Szczepienia ochronne.
                               c
                               ciągłości tkanek.iągłości tkanek.
                               Objawy: wymioty, żółtaczka, bóle brzucha, powiększe- wymioty, żółtaczka, bóle brzucha, powiększe-
          Wątroba zdrowa       n
                               nie wątroby.  ie wątroby.
                               Zagrożenia: następstwem może być rak lub marskość
                               w                                                           • Bezpieczne kontakty
                               wątroby – choroby mogące zakończyć się śmiercią; ątroby – choroby mogące zakończyć się śmiercią;
                               m
                               marskość wątroby to choroba przewlekła, prowadząca arskość wątroby to choroba przewlekła, prowadząca   seksualne (powinny się one
                                                                                            odbywać w dorosłym życiu –
                               d
                               do nieodwracalnego zniszczenia struktury tego narządu. o nieodwracalnego zniszczenia struktury tego narządu.   patrz Więcej na temat, s. 196).
          Wątroba w marskości  Wiruso                                                      • Korzystanie z gabinetów
                               Wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW C) we zapalenie wątroby typu C (WZW C)
                                                                                            kosmetycznych i salonów
                               Przyczyny: zakażenie wirusem HCV poprzez zakażo- zakażenie wirusem HCV poprzez zakażo-  fryzjerskich, w których
                               n                                                            przyrządy są sterylizowane.
                               ną krew, także przez kontakt seksualny, jeśli dojdzie do ą krew, także przez kontakt seksualny, jeśli dojdzie do
                               przerwania ciągłości tkanek.rzerwania ciągłości tkanek.
                               p                                                           • Niepożyczanie przyborów
                               Objawy: wirus najczęściej namnaża się bezobjawowo,  wirus najczęściej namnaża się bezobjawowo,   osobistych (takich jak
                               pacjent nie wie, że choruje; dlatego wirus                   narzędzia do manikiuru,
                               pacjent nie wie, że choruje; dlatego wirus HCV jest groź-HCV jest groź-
                                                                                            depilator, maszynka
                               niejszy od HBV; po kilku latach dochodzi do raka lub od HBV; po kilku latach dochodzi do raka lub
                               niejszy                                                      do golenia, grzebień,
                               marsk                                                        szczoteczka do zębów).
                               marskości wątroby (nie ma szczepionki przeciwko HCV). ości wątroby (nie ma szczepionki przeciwko HCV).
                               R
                               Rak jelita grubego ak jelita grubego
                               Przyczynyczyny: zmiany w materiale genetycznym (zwykle  zmiany w materiale genetycznym (zwykle
                               Przy
                               dziedziczne, co oznacza, że r
                               dziedziczne, co oznacza, że ryzyko wystąpienia choroby yzyko wystąpienia choroby
                               jest większe, jeśli występowała już w rodzinie), stany za-wała już w rodzinie), stany za-
                               jest większe, jeśli występo
                               palne jelita grubego, palenie papierosów, spożywanie du-, palenie papierosów, spożywanie du-
                               palne jelita grubego
          J J J J
          Jelito zaatakowane elito zaatakowane elito zaatakowane elito zaatakowane elito zaatakowane   żej ilości mięsa i tłuszczów, a zbyt małej błonnika, otyłość.w, a zbyt małej błonnika, otyłość.
                               żej ilości mięsa i tłuszczó
          p p p                                                                            • Posiłki bogate w błonnik.
          przez nowotwórrzez nowotwórrzez nowotwórrzez nowotwór
                               Objawy
                               Objawy: powtarzające się krwawienie z odbytnicy, krew  powtarzające się krwawienie z odbytnicy, krew
                               na stolcu lub kr                                            • Utrzymywanie prawidłowej
                               na stolcu lub krwawienie utajone do światła jelita gru-wawienie utajone do światła jelita gru-
                                                                                            masy ciała.
                               bego – prowadzące do anemii, uczucie niepełnego owadzące do anemii, uczucie niepełnego
                               bego – pr
                               wypróżnienia, zmiana charakteru wypróżnień, z zaparć óżnienia, zmiana charakteru wypróżnień, z zaparć
                               wypr                                                        • Unikanie palenia
                               na biegunki lub ołówkowate stolce, nudności, silny ból biegunki lub ołówkowate stolce, nudności, silny ból   papierosów.
                               na
                               brzucha.                                                    • Zdrowy tryb życia.
                                                                                   63
                                                                                                              06.12.2022   16:40:00
   1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd   63
   1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd   63                                                               06.12.2022   16:40:00
   60   61   62   63   64   65   66   67   68   69   70