Page 159 - chemia_k8

Więcej na temat

Zapachy wokół nas
Estry to związki o ciekawym spektrum
zapachów. Okazuje się, że dysponując
np. octanem propylu, można wybiórczo
oszukać zmysły. Gdyby podać próbkę octan propylu octan pentylu
do powąchania osobie z zamkniętymi
oczami, sam zmysł węchu zidentyfi -
kowałby zapach gruszki, bez jej rze-
czywistej obecności. Dzięki temu estry
znalazły zastosowanie jako składniki
kosmetyków czy olejków eterycznych.

maślan etylu maślan metylu

W skrócie

Estry – związki chemiczne otrzymywane w reakcji estryfi kacji, polegającej
na łączeniu się kwasu karboksylowego i alkoholu w obecności katalizatora
np. stężonego kwasu siarkowego(VI).

–COO–, grupa estrowa to grupa funkcyjna estrów.
Podobnie do innych węglowodorów oraz ich pochodnych estry ulegają
reakcjom spalania całkowitego i niecałkowitego.

Czy już umiesz? Sprawdź się!

1 Zapisz równania reakcji, których celem jest otrzymanie: butanianu etylu,
propanianu metylu, octanu propylu, maślanu metylu, mrówczanu pentylu.
2 W równaniu reakcji estryfi kacji strzałki skierowane są w dwie strony, Ciekawe!
a nad nimi znajduje się wzór stężonego kwasu siarkowego(VI). Wyjaśnij
krótko, co przedstawia taki zapis.

3 Zapisz równania reakcji spalania niecałkowitego (przy ograniczonym
dostępie tlenu) mrówczanu etylu oraz octanu metylu.

4 Wymienione w treści lekcji właściwości octanu etylu podziel na
właściwości fi zyczne i właściwości chemiczne.

5 Zaprojektuj doświadczenie, którego celem będzie otrzymanie propanianu
etylu. Zapisz sprzęt i odczynniki. Narysuj schemat, zaproponuj obserwacje
i wyciągnij stosowne wnioski. Octan etylu stosowany jest jako roz-
puszczalnik organiczny, słabo rozpusz-
6 Skorzystaj z zasobów internetu i wyszukaj informacje na temat estrów czalny w wodzie. M.in. dlatego stał się
pochodzących od alkoholi polihydroksylowych. Czy takie estry w ogóle kiedyś składnikiem zmywaczy do pa-
istnieją? Jeśli tak, czy potrafi sz podać jeden przykład? znokci.

157

10.06.2021 11:50:44
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 157 10.06.2021 11:50:44
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 157