Page 157 - chemia_k8

Nazwy i wzory niektórych estrów

Przedstawmy nazwy systematyczne, zwyczajowe i wzory estrów zawierają-
cych od 2 do 4 atomów węgla w cząsteczce. Poszczególnymi barwami zazna-
czono odniesienie nazwy do fragmentu łańcucha.

Wzór półstrukturalny Nazwa Nazwa
Kwas karboksylowy Alkohol
powstałego estru systematyczna zwyczajowa
HCOOH CH OH O
3
kwas metanowy metanol H C metanian metylu mrówczan metylu
(kwas mrówkowy) O CH 3
HCOOH C H OH O
2
5
kwas metanowy etanol H C metanian etylu mrówczan etylu
(kwas mrówkowy) O C H 5
2
CH COOH CH OH O
3
3
kwas etanowy metanol CH 3 C etanian metylu octan metylu
(kwas octowy) O CH 3
CH COOH C H OH O
5
2
3
kwas etanowy etanol CH 3 C etanian etylu octan etylu
(kwas octowy) O C H 5
2
Na podstawie informacji w tabeli wiemy, z jakich związków chemicznych
powstają estry oraz jaki ma to związek z nazwą systematyczną i zwyczajową
jednego z produktów reakcji estryfikacji. Zapisywanie wzorów sumarycznych
estrów bez podawania nazwy może wprowadzać w błąd. Zwróćmy uwagę na
wzór C H O . Może to być zarówno metanian etylu, jak i etanian metylu. Bez
2
6
3
doprecyzowania trudno określić, o jaki związek chodzi.

C H O
3 6 2

O O
H C ? CH C
O C H 5 3 O CH 3
2

Właściwości estrów
Cechy estrów przedstawimy na przykładzie etanianu etylu. Jest to bezbarwna
(il. 4.20), lotna ciecz o intensywnym, kwiatowym zapachu. Ze względu na swą
lotność powinna być przechowywana w szczelnym opakowaniu, dlatego pod-
czas wykonywania doświadczenia użyliśmy chłodnicy, która pozwoliła obni-
żyć temperaturę i skroplić otrzymany ester. Wraz ze wzrostem liczby atomów
węgla stają się one oleistymi cieczami, a później ciałami stałymi. Przeglądając
karty charakterystyk różnych estrów, można się dowiedzieć, że mają one wie- 4.20 Octan etylu jest bezbarwną
le różnych zapachów. cieczą

155

10.06.2021 11:50:40
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 155
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 155 10.06.2021 11:50:40