Page 166 - chemia_k8

Różnego rodzaju oleje (np. rzepakowy, słonecznikowy czy lniany) to ciecze.
Ich barwy mają różne odcienie. Masło (il. 5.5) i smalec (il. 5.6), czyli tłuszcze
zwierzęce, są ciałami stałymi o różnych barwach.

Podział tłuszczów ze względu
na ich charakter chemiczny
5.5 Masło jest żółtym ciałem
stałym

nienasycone nasycone

np. olej rzepakowy, olej lniany, oliwa np. olej kokosowy, masło, łój, słonina
5.6 Smalec jest białym
ciałem stałym
Charakter nienasycony tłuszczu zależy od obecności podwójnych wiązań
chemicznych między atomami węgla w łańcuchu węglowodorowym kwasu
tłuszczowego. Jeśli w tym fragmencie występują wyłącznie pojedyncze wiąza-
nia chemiczne między atomami węgla, tłuszcz należy zaliczyć do związków
nasyconych.

Niektóre właściwości fi zyczne tłuszczów w temp. 20°C
Produkty zawierające w dużej ilości tłuszcze i wchodzące w ich skład substan-
cje zaliczane do grupy tłuszczów mają wiele podobnych właściwości fi zycz-
nych. Obserwując próbki olejów czy masła, od razu można ocenić np. ich
stan skupienia i barwę. Natychmiastowy efekt daje również próba połączenia
ich z wodą czy naftą (il. 5.7). Wypiszmy ważniejsze cechy tłuszczów.
A. B.
5.7 Olej rzepakowy miesza się
z naftą kosmetyczną (A.), natomiast Cechy związków chemicznych
nie miesza się z wodą, tylko Wybrana właściwość fi zyczna należących do grupy tłuszczów
unosi się na jej powierzchni (B.)
stan skupienia ciecze lub ciała stałe

barwa bezbarwne lub białe

temperatura topnienia niskie wartości

rozpuszczalność w wodzie nierozpuszczalne
Związki chemiczne zaliczane do grupy
tłuszczów są bezbarwne. Zapach, smak rozpuszczalność w nafcie rozpuszczalne
i barwa, np. tłuszczów występujących
w naturze, zależy często od domieszek gęstość mniejsza od gęstości wody
innych substancji.

164

10.06.2021 11:50:52
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 164 10.06.2021 11:50:52
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 164