Page 135 - polski 7 cz 1

...nieraz widziałem Ciekawe!
Garstkę naszych walczącą z Moskali nawałem. W części budynku szkolnego, który był
Gdy godzinę wołano dwa słowa: pal, nabij; pierwowzorem miejsca akcji z książ-
Gdy oddechy dym tłumi, trud ramiona słabi; ki Syzyfowe prace oraz gdzie realizo-
A wciąż grzmi rozkaz wodzów, wre żołnierza czynność; wano sceny z filmu w reżyserii Pawła
Na koniec bez rozkazu pełnią swą powinność, Komorowskiego, obecnie znajduje się
Na koniec bez rozwagi, bez czucia, pamięci, Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żerom-
skiego w Kielcach.
Żołnierz jako młyn palny nabija – grzmi – kręci
Broń od oka do nogi, od nogi na oko
Aż ręka w ładownicy długo i głęboko
Szukała, nie znalazła – i żołnierz pobladnął,
Nie znalazłszy ładunku, już bronią nie władnął;
I uczuł, że go pali strzelba rozogniona;
Upuścił ją i upadł – nim dobiją, skona...

Borowicz zamknął oczy. Znalazł już wszystko. To ten sam żołnierz, o któ- Ekspozycja w Muzeum Lat
rym mówił mu przed laty strzelec Noga na pagórku pod lasem. Ten sam, za- Szkolnych Stefana Żeromskiego
12
bity nahajami , leżący w skrwawionej mogile pod świerkiem. Serce Marcina w Kielcach
szarpnęło się nagle, jakby chciało wydrzeć się z piersi, ciałem jego potrząsało 12 nahaj – bicz, batog pleciony z rze-
wewnętrzne łkanie. Ścisnął mocno zęby, żeby z krzykiem nie szlochać. Zda- mieni, osadzony na krótkiej rękojeści
wało mu się, że nie wytrzyma, że skona z żalu. Sztetter siedział na swym
miejscu wyprostowany. Powieki jego były jak zwykle przymknięte, tylko teraz
kiedy niekiedy wymykała się spod nich łza i płynęła po bladej twarzy.

1. Porozmawiajcie w klasie o tekście przedstawiającym lekcję języka
polskiego w klerykowskim gimnazjum.
a) W jakim języku mieli mówić uczniowie?
b) Komu zabraniano chodzić na lekcje języka polskiego?
c) Jak planowano lekcje polskiego i dlaczego?
d) Na czym polegały te zajęcia? Czy rzeczywiście były one lekcjami
polskiego?

2. Napisz w zeszycie własną definicję rusyfikacji, wykorzystując opisane przez
Stefana Żeromskiego przykłady ilustrujące to zjawisko. Uwzględnij poniższy
schemat:

Rusyfikacja

Karta tytułowa książki pt. Syzyfowe
Prace wydanej w 1898 r. nakładem
Lwowskiego Towarzystwa
Wydawniczego. Stefan Żeromski
cel przyczyny środki przykłady efekty
opublikował swoją powieść pod
pseudonimem Maurycy Zych.

133