Page 157 - polski 7 cz 1

Maria Poprzęcka Maria Poprzęcka (ur. 1942) – czołowa
Wąsaty demoniak badaczka współczesnej i XIX-wiecznej
sztuki ze szczególnym uwzględnieniem
(fragment książki Kochankowie z masakrą w tle i inne eseje o malarstwie historycznym)
malarstwa, była wieloletnim
Według Raportu ambasadora wydarzenie miało się tak: dyrektorem Instytutu Historii Sztuki
Wasze Wieliczestwo , na wstępie śpieszę donieść: na Uniwersytecie Warszawskim.
1
1 Wasze Wieliczestwo (ros.) – wasza
Akt podpisany i po naszej myśli brzmi. wysokość
Zgodnie z układem wyłom w Litwie i Koronie
2 poseł z Nowogrodu – właśc. z Nowo-
Stał się dziś faktem, czemu nie zaprzeczy nikt. gródka, ponieważ Reytan był posłem
Muszę tu wspomnieć jednak o gorszącej scenie, z województwa nowogrodzkiego, którego
Której wspomnienie budzi we mnie żal i wstręt, stolicą był Nowogródek, a nie Nowogród
Zwłaszcza że miała ona miejsce w polskim Sejmie, 3 evidemment (fr.) – czyt. ewidemą, oczy-
Gdy podpisanie paktów miało skończyć się. wiście
Niejaki Rejtan, zresztą poseł z Nowogrodu , 4 Adam Poniński (1732–1798) – marsza-
2
Co w jakiś sposób jego krok tłumaczy mi, łek sejmu rozbiorowego 1773–1775, płat-
Z szaleństwem w oczach wszerz wyciągnął się na progu ny wykonawca poleceń Rosji
I nie chciał puścić posłów w uchylone drzwi. 5 Franciszek Ksawery Branicki (1730–
Koszule z piersi zdarł, zupełnie jak w teatrze; 1819) – hetman wielki koronny w latach
Polacy – czuły naród – dali nabrać się... 1774–1793, przeciwnik reform Sejmu Czte-
Niektórzy w krzyk, że już nie mogą na to patrzeć; roletniego i Konstytucji 3 maja, współ-
twórca konfederacji targowickiej
Inni zdobyli się na litościwą łzę.
6 Stanisław Szczęsny Potocki (1751–
Tyle hałasu, trudno sobie wyobrazić! 1805) – polski magnat, marszałek konfe-
Wzniesione ręce, z głów powyrywany kłak! deracji targowickiej
Ksiądz prymas siedział bokiem, nie widziałem twarzy;
7 comme il faut (fr.) – czyt. kom il fo, taki
Evidemment , nie było mu to wszystko w smak. jak trzeba, przyzwoity, w dobrym tonie
3
Poniński wezwał straż, to łajdak jakich mało 8 Jacek Kaczmarski (1957–2004) – po-
4
(Do dalszych spraw polecam z czystym sercem go). eta, prozaik, kompozytor i piosenkarz,
Branicki twarz przy wszystkich dłońmi zakrył całą, twórca tekstów piosenek. Znany głów-
5
Szczęsny Potocki był zupełnie comme il faut . nie dzięki piosenkom o tematyce histo-
6
7
rycznej i społeczno-politycznej (Mury,
Piosenka Jacka Kaczmarskiego [Rejtan, czyli raport ambasadora] jest świadec- Obława).
8
twem – jednym z niezliczonych – widzenia polskiej historii poprzez Matej- 9 Poniatowski – chodzi o ostatniego
kowskie obrazy: Rejtan, Branicki, Poniński, Poniatowski zachowują się tak, króla Polski, Stanisława Augusta Ponia-
9
jak to widzimy na płótnie. Natomiast od momentu, gdy Matejko w 1866 roku towskiego
wystawił w Krakowie świeżo ukończony obraz Rejtan – Upadek Polski – wiado- 10 Hugo Kołłątaj (1750–1812) – polski po-
mo było, że to wyobrażenie protestacji posła nowogródzkiego na sejmie war- lityk, pisarz, publicysta, jeden z twórców
szawskim 21 kwietnia 1773 roku nie jest wierną ilustracją tamtego wydarze- Konstytucji 3 maja
nia. Wśród postaci stłoczonych w zamkowej sali wiele nie było, lub nawet nie 11 Michał Fryderyk Czartoryski (1696–
mogło być tam obecnych. Król Stanisław August na sejmie nie był, podobnie 1775) – kasztelan wileński, później kanc-
lerz wielki litewski, należał do grona
jak zwracający się doń Hugo Kołłątaj czy usadowiony w głębi książę Michał zwolenników przeprowadzenia w kraju
10
Czartoryski . Zrywający się z fotela Franciszek Salezy Potocki już wówczas głębokich reform
11
12
nie żył. Ponadto w Sali Poselskiej nie wisiał oczywiście portret carycy Kata- 12 Franciszek Salezy Potocki (1700–1772)
rzyny II. Porządek usiłowała zaprowadzić warta marszałkowska, nie rosyjscy – polski magnat, wojewoda kijowski,
żołnierze. Sam zaś ambasador, kniaź Repnin, opuścił Warszawę w 1770 roku. przeciwnik traktatu rozbiorowego Polski

155