Page 146 - chemia_k8

Czy kwasy karboksylowe reagują z wodorotlenkami?

Sprawdźmy, czy ocet reaguje z zasadą sodową (wodnym roztworem wodoro-
tlenku sodu).

Doświadczenie 28.

Działanie zasadą sodową na ocet i ogrzewanie powstałego produktu

Sprzęt: folia aluminiowa, palnik, zapałki, pipety
Pasteura z podziałką, łapa do probówki

Odczynniki: ocet (10-procentowy roztwór kwasu
octowego), rozcieńczona zasada sodowa

Wykonanie:
• Uformuj z folii aluminiowej łódeczkę.
3
• Do tak przygotowanego naczynia wlej ok. 1 cm octu.
• Dodaj podobną ilość rozcieńczonej zasady sodowej.
• Następnie ogrzewaj naczynie nad płomieniem palnika,
aż do całkowitego odparowania cieczy.

Obserwacje: Po dodaniu roztworu wodorotlenku sodu do octu widzimy, że całość pozostaje bezbarwną cieczą.
Po ogrzaniu zawartości na folii pozostaje wyłącznie niewielka ilość białego proszku.

Wnioski: Kwasy karboksylowe reagują z wodorotlenkami. W wyniku działania zasadą sodową na kwas octowy
zachodzi reakcja chemiczna zgodna z równaniem:

CH COOH + NaOH CH COONa + H O
3
2
3
Produktami reakcji są: sól – octan sodu (nazwa systematyczna: etanian sodu) – oraz woda.
Biała substancja stała, która pozostała po odparowaniu cieczy, to właśnie otrzymana i wydzielona
z roztworu sól.

Przypomnijmy, że opisane powyżej doświadczenie jest przykładem jednej
Ciekawe!
z metod otrzymywania soli. Polega ona na reakcji kwasu z wodorotlenkiem.
Gdyby zmienić substraty na kwas metanowy i wodorotlenek potasu, miałaby
ona przebieg zgodny z zapisem:
HCOOH + KOH HCOOK + H O
2
Tym razem otrzymanym produktem będzie mrówczan potasu (nazwa
systematyczna: metanian potasu) oraz woda. Jak wyglądałaby całość, gdyby
zamienić tylko kwas na inny – chlorowodorowy, siarkowy(VI) czy azotowy(V)?
Podział na kwasy nieorganiczne i organiczne nie jest niezbędny. Zwróćmy
Otrzymany w doświadczeniu uwagę, że przykłady kwasów poznanych w klasie siódmej i omawiany kwas
octan sodu jest składnikiem
ogrzewaczy do rąk oraz kompresów octowy (przedstawiciel kwasów karboksylowych) zachowują się w bardzo po-
rozgrzewających. dobny sposób.

144

10.06.2021 11:50:26
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 144
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 144 10.06.2021 11:50:26