Page 150 - chemia_k8

Podział długołańcuchowych kwasów karboksylowych

Długołańcuchowe kwasy karboksylowe można podzielić ze względu na ich
węglowodorowe pochodzenie.

Długołańcuchowe
4.16 Stearyna to nazwa kwasy karboksylowe
zwyczajowa mieszaniny składającej
się w dużej mierze z nasyconych
kwasów – palmitynowego
i stearynowego

nasycone nienasycone

w ich cząsteczkach występują wyłącznie w ich cząsteczkach występuje
pojedyncze wiązania chemiczne między wiązanie podwójne (lub wiązania
atomami węgla, np. kwas palmitynowy, podwójne) między atomami węgla,
kwas stearynowy np. kwas oleinowy
4.17 Nienasycony kwas oleinowy
jest składnikiem smarów Łatwo zauważyć, że podział tych kwasów został dokonany właśnie na
podstawie ich pochodzenia – od alkanu lub alkenu. Poznajmy teraz trzy przy-
kłady istotnych kwasów tłuszczowych, czyli kwasy: palmitynowy, stearynowy,
oleinowy.

Nazwy i wzory trzech długołańcuchowych
kwasów karboksylowych

Zbierzmy ważniejsze informacje o kwasach: palmitynowym, stearynowym
i oleinowym.

Wzór Wzór z zaznaczeniem Nazwa Nazwa Wzór
sumaryczny grupy karboksylowej zwyczajowa systematyczna półstrukturalny

kwas
kwas
C H O 2 C H COOH palmitynowy heksadekanowy CH 3 (CH ) COOH
31
2 14
32
15
16
kwas
C H O 2 C H COOH kwas stearynowy oktadekanowy CH 3 (CH ) COOH
2 16
18
17
36
35
kwas
C H O 2 C H COOH kwas oleinowy oktadec-9-enowy CH 3 (CH ) CH CH (CH ) COOH
33
2 7
2 7
17
34
18
Ciekawe! Przedstawiony wyżej podział wskazuje, że kwas palmitynowy i kwas ste-
arynowy należą do kwasów nasyconych. Wiązania chemiczne między ato-
Heksadekan to nazwa alkanu zawie-
rającego 16 atomów węgla, natomiast mami węgla są w ich cząsteczkach pojedyncze. W kwasie oleinowym między
oktadekan to węglowodór z 18 atoma- 9 a 10 atomem węgla występuje jedno wiązanie podwójne, dlatego możemy
mi węgla w cząsteczce. związek ten zaliczyć do nienasyconych kwasów tłuszczowych.
148
10.06.2021 11:50:31
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 148
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 148 10.06.2021 11:50:31